چکیده:
تصویرشناسی،بررسی تصویر«دیگری»در متون ادبی،نوعی خوانش ادبیات تطبیقی
است که در بیست سال اخیر برای تحلیل تصاویری که در متون داستانی و سفرنامه ها به
کار رفته در اروپا رایج شده است. از آنجا که هیچ گاه از تصویرشناسی در مورد ادبیات
فرانسه و فارسی استفاده نشده، این مقاله بر آن است تا استفاده از آن را در متون نثر
که مبنای ،« دیگری » معاصر فرانسه و فارسی نشان دهد. پس از بحث دربارة مفهوم
اندیشة تصویرشناسی است، قواعد تصویرشناسی و مراحل خوانش آن در متون
فرانسوی و ایرانی ارائه می شود. پس از آن، از ابزارهای تحلیلی، مانند کلیشه و تصویر و
الگوی قالبی، در مورد نمونه های ادبی در این دو ادبیات بحث می شود. سرانجام پرسش
به عنوان نمونة «؟ مگر می شود ایرانی بود » مشهور مونتسکیو در نام ههای ایرانی2 که
بازنمایندة خوانش تصویرشناسی مطرح خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
مقدمه این مقاله تلاشی است برای آشنا کردن پژوهشگران ایرانی با شیوه ای در ادبیات تطبیقی که در بیست سال اخیر در سطح وسیعی در قاره اروپا (فرانسه ، آلمان ، هلند) به وجود آمده است : تصویرشناسی ، به عنوان بررسی تصویر دیگری در متون ادبی .
پس حتی اگر این دیگری «در پاسخ سخن بگوید»، آیا دیگر دیر نشده است ؟ استفاده از تصویرشناسی نشان می دهد که این ارتباط میان بازنمایی و قدرت را نمی توان انکار یا حذف کرد، بلکه اگر به آن توجه شود، حقیقتا تأثیر ثمربخشی در بررسی تصاویر هریک از دو طرف دارد.
این نتیجه گیری بر لزوم تحلیل تصویرهای ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 constitutive outside 2 identification 3 attachment 4 Stuart Hall and Paul du Gay 5 Inge Boer 6 Bal 7 focalization مربوط به دو کشور فرانسه و ایران تأکید می کند، درحالی که در تحقیق درباره این کشورها به طورکلی فقط به یک طرف توجه شده است : مثلا جواد حدیدی پژوهش مفصلی درباره تأثیر ادبیات فارسی بر نویسندگان فرانسوی در قرن های هجدهم و نوزدهم انجام داده است ، درحالی که پژوهش های بسیاری درباره تأثیر فرانسه مثلا در نوشته های صادق هدایت انجام گرفته است .
اصل اساسی تصویرشناسی این است که تصویر ادبی را نمی توان ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 Joep Leerssen 2 Manfred Beller 3 Jean-Marc Moura 4 Daniel-Henri Pageaux 5 contextualizing 6 New Historicism بازتاب تصویر اجتماعی دانست : تصویر یک سراب است و تصویرشناسی بررسی توهمات ذاتی شده ١ درباره دیگری است .
جالب اینکه در سال های اخیر منبع مونتسکیو را در ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ١ دو نمونه از این نامه های جدید ایرانی از این قرارند: Serge Ginger, Nouvelles lettres persanes: journal d’un Français à Téhéran 1974- 1980 (Paris: Anthropos, 1981).