چکیده:
اسپانیا با آنکه جزو اتحادیة اروپاست و درهای این کشور در زمینه های اقتصادی و سیاسی به
روی جهان گشوده است، در حوزة ادبیات تطبیقی به حاشیه رانده شده است. در این مقاله،
علل حاشیه نشینی ادبیات تطبیقی در اسپانیا تشریح می شود و به پی شبینی آیندة آن م یپردازیم.
از جمله علل عمدة ک متوجهی اسپانیا به نظام ادبیات تطبیقی می توان به افول قدرت سیاسی و
اقتصادی این کشور به دنبال از دست دادن مستعمراتش، سلطة حکومت های فاشیستی و
سیاست اتخاذ درهای بسته، و وقوع جنگ های داخلی در این کشور اشاره کرد. همچنین، بیم
از دست دادن هویت ادبی ملی سبب می شد تا پژوهشگران اسپانیایی با تردید با نظریات جدید
و مطرح در ادبیات تطبیقی برخورد کنند و پذیرای آنها نباشند. از دیگر علل، تعدد زبان و
ادبیات در این کشور است که به تضاد و اختلاف میان نویسندگان دامن م یزد. نویسندگان هر
منطقه مدعی بودند که هویت فرهنگی اسپانیا از آن آنهاست و این موضوع بین ادبیات های
زبان های مختلف شکاف ایجاد می کرد و موجب می شد که نویسندگان و پژوهشگران، به جای
پرداختن به نظریات مطرح و جدید ادبیات تطبیقی در جهان، به اقداماتی میهن پرستانه و
منطق های اکتفا کنند. از اواسط قرن بیستم، با تاسیس انجمن ادبیات تطبیقی، برگزاری
همایش ها، تاسیس کرسی های ادبیات تطبیقی در دانشگاه ها، و پژوهش های محققان بزرگی
چون کلادیو گی ین در این حوزه، ادبیات تطبیقی در اسپانیا از رشد قابل توجهی برخوردار
شده است.
خلاصه ماشینی:
این کشور که یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان محسوب می شد و آفتاب در قلمرو آن غروب نمی کرد، چرا و چگونه در زمینه ادبیات تطبیقی به حاشیه رانده شد؟ در سال ١٨٢٨ که ویلمن ، استاد دانشگاه سوربن ، در درس تاریخ ادبیات فرانسه از تأثیر ادبیات انگلیسی و ایتالیایی در ادبیات فرانسه سخن می گفت ، و آن گاه که ماریو فرانسوا گی یار، ژانـماری کاره ، رنه اتیامبل و پل وان تیئگم رویکرد او را به صورت روشمند در مطالعه روابط و مبادلات ادبی میان ملت ها به کار می بستند، اسپانیا چه می کرد و چرا نخستین گام های ادبیات تطبیقی در این کشور برداشته نشد؟ چرا از تحولات و بازنگری در ادبیات تطبیقی که از اواخر قرن نوزدهم در امریکا و اروپا آغاز شده بود، دور افتاد؟ ادبیات تطبیقی بعدها چگونه در این کشور شکل گرفت و رشد کرد؟ تغییر موقعیت اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی ، و به دنبال آنها تغییر موقعیت ادبی اسپانیا پس از قرن هجدهم ، ویژگی فرهنگی اسپانیایی ها در طرد نظریات بیگانه ، و وجود زبان ها و ادبیات های منطقه ای را می توان از عوامل مهم حاشیه نشینی این کشور در حوزه ادبیات تطبیقی دانست .
در همایشی که گروه زبان های اسپانیایی ، ایتالیایی و پرتغالی دانشگاه ایلینوی امریکا در سال ٢٠٠٣ با عنوان «درآمد: مدرنیته های سرکش ؛ اسپانیا، تفاوت فرهنگی و جایگاه مدرنیسم »٢ برگزار کرد، نگرش تنگ نظرانه و روش یک سویه حفظ ادبیات ملی و محلی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم ، بی رغبتی به ورود به صحنه ادبیات جهان ، و ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 Primo de Rivera Spain, cultural difference and location of ــ Introduction: Recalcitrant modernities ٢ modernism طرد مدرنیسم اروپایی علت های این دورافتادگی برشمرده شد.