چکیده:
از زمرة معدود ادیبان و مترجمان و پژوهشگرانی که در ایران در موضوع ادبیات تطبیقی
فعالیتی، اعم از ترجمه و تالیف و تدریس، داشته اند حسن هنرمندی ( 1307 1381 ) است. او
در دو دهة 1950 و 1960 ، به ویژه در دهة 1960 ، هم به صورت آثار مستقل و هم در لابه لای
ترجمه های خود از ادبیات فرانسه به این موضوع پرداخته است. در مقالة حاضر، که بخشی از
پژوهش گسترده تر مولّف دربارة زندگی و آثار حسن هنرمندی است، آراء و آثار او در زمینة
ادبیات تطبیقی شناسایی و تحلیل شده است.
خلاصه ماشینی:
چ) پژوهشگر آندره ژید و ادبیات فارسی حتی در دوره آغاز کار خود به عنوان مترجم آثار ادبی فرانسه می کوشید تا «گاه گاه ، مثال های مناسب از کوشش شاعران بزرگ پارسی » بیاورد و نشان دهد که «نظایر آن گونه کوشش های اروپایی در ایران نیز ــ که کشور شعر و شاعری است ــ زمینه پراکنده بسیار داشته » است (هنرمندی ١٣٣٦، ١٢).
اما مگر چند فیتزجرالد در دنیا پیدا می شود که نبوغ شاعرانه خود را قربانی اثر دیگری کند؟ بسیاری از ترجمه های هانری ماسه مورد بهره برداری برجستگان شعر و ادب فرانسه در این قرن ، ازجمله آراگون و مون ترلان ، قرار گرفته است و از اینجا اهمیت ایران شناسانی نظیر هانری ماسه بیشتر محسوس می شود (هنرمندی ١٣٥١، ٨-٩).
به هر روی ، دو تألیف آندره ژید و ادبیات فارسی (١٣٤٩) و سفری در رکاب اندیشه (١٣٥١) و نیز حاشیه هایی که بر ویرایش های دوم مائدههای زمینی و مائدههای تازه ژید (١٣٤٧) و نیز بنیاد شعر نو در فرانسه (١٣٥٠) نوشته است ، نشان از دقت لازم و کافی این پژوهشگر 1 حوزه ادبیات تطبیقی در شناخت موازی دو فرهنگ و ادب فرانسوی و ایرانی دارد.
ر) هنرمندی در آندره ژید و ادبیات فارسی سخن خود را با اشاره ای به تأثیر و نفوذ ایران و ادب فارسی در شعر فرانسه آغاز کرده است .
نکته در خور توجه آنکه هنرمندی در این مقاله ها، به خلاف پژوهش آندره ژید و ادبیات فارسی ، دست کم گاهی بحث ها را از زمینه های تاریخی دور کرده و به تطبیق آراء و آثار توجه نشان داده است .