چکیده:
در میان متفکرانی که به جاودانگی نفس همراه با بدن قائل اند، یعنی دوگانه انگاران، دو دیدگاه وجود دارد؛ دیدگاه برانگیختگی و دیدگاه بدن جدید. بر اساس دیدگاه برانگیختگی نفس باقی است و با بدن دنیوی مجددا در آخرت برانگیخته می شود. بر مبنای دیدگاه بدن جدید انسان موجودی دوبعدی و واجد جسم و نفس است. نفس غیر مادی، جاودانه و حافظ این همانی شخصیت انسان است و تفاوتی نمی کند که تداوم زندگی اخروی نفس با همین بدن دنیایی یا با بدنی دیگر باشد. غزالی و سویین برن هر دو به دیدگاه بدن جدید معتقدند. شباهت اساسی دیدگاه دو متفکر، پذیرش اصول و مبانی نظریه بدن جدید است. اما تفاوت های آنان در این است که از نظر غزالی جاودانگی نفس ذاتی است و تداوم حیات نفس بدون بدن ممکن است، اما خداوند می تواند فعالیت نفس را متوقف کند او در تمام این مباحث خود را ملتزم به شرع می داند. در حالی که از نظر سویین برن جاودانگی نفس به اراده الهی است و نفس بدون مغز قادر به هیچ گونه فعالیتی نیست، البته خدا می تواند نفس را بدون بدن فعال کند.
خلاصه ماشینی:
وی دیدگاهی شبیه دیدگاه غزالی یعنی دیدگاه «بدن جدید» را اتخاذ میکند، با این تفاوت که از نظر سویینبرن ادلة فلاسفهای مانند افلاطون و دکارت که او آنان را دوگانهانگاران سخت (افراطی) (hard dualist) مینامد برای اثبات جاودانگی ذاتی و طبیعی نفس کافی و بدون اشکال نیست بنابراین او خود را دوگانهانگار نرم (معتدل) (soft dualist) که نفس را جاودانه، اما جاودانگی را ذاتی نفس نمیداند مینامد.
1. 2 دلیل غزالی برای وجود نفس غزالی معتقد است که نفس از راه آثارش شناخته میشود و آثار نفس همان قدرت ادراک و تعقل و افعال ارادی است وی با تکیهبر این خصوصیات و به روش عقلی که همان روش فلاسفة مشا است سعی در اثبات نفس دارد، اما نهایتا به شرع و ایمان متوسل میشود و در کتاب معیار العلم اعتقاد به وجود نفس را بر مبنای حدس و ایمان میداند (غزالی، 1993: 167).
هر دو متفکر به بداهت دریافت درونی معتقدند، با این تفاوت که از نظر سویینبرن عضو اساسی بدن مغز است و بدون آن فعالیت نفس ممکن نیست.
2. 6 سویینبرن و رابطة نفس با بدن سویینبرن معتقد است که نفس بدون بدن غیر فعال است و برای اثبات نظر خود اذعان میکند که شواهد تجربی و علمی به دست آمده حاکی از آن است که وقتی انسان در خواب است هیچ نوع آگاهی ندارد یعنی فاقد حالات آگاهانهای مانند هدف، تفکر، و احساس است اما وقتی بیدار میشود این فعالیتها مجددا آغاز میشوند.