چکیده:
براساس گزارش سالانه مجمع جهانی اقتصاد (2014-2013) کشورهای سوییس، سنگاپور، فنلاند، آلمان، ایالات متحده، سوئد، هنگ کنگ، هلند، ژاپن و انگلستان 10 اقتصاد نخست رقابت پذیر جهان هستند. در میان کشورهای منطقه خاورمیانه بهترین رتبه ها به ترتیب به کشورهای قطر با رتبه 13، امارات متحده عربی با رتبه 19 و عربستان سعودی با رتبه 20 تعلق دارد. در میان 148 کشور مورد مطالعه در گزارش رقابت پذیری جهانی (2014-2013) رتبه رقابت پذیری ایران 82 و شاخص آن 07/4 بوده که نسبت به شاخص رقابتی 22/4 و رتبه رقابت پذیری 66 در بین 144 اقتصاد جهان در سال گذشته 16 پله بدتر شده است. رتبه های ایران همواره در رکن اندازه بازار و شاخص های اساسی و پایه مطلوب بوده است. در این رکن شاخص اندازه بازار داخلی با رتبه 18، شاخص اندازه بازار خارجی با رتبه 25 و شاخص سهم تولید ناخالص داخلی، بر اساس برابری قدرت خرید (PPP) از تولید ناخالص داخلی جهان بر اساس PPP با رتبه 17 بیانگر ظرفیت ها و پتانسیل های کشور می باشند. با این حال، شاخص و رتبه های رقابت پذیری ایران در هر 3 سطح توسعه و 11 رکن از ارکان دوازده گانه رقابت نسبت به سال گذشته بدتر شده اند. بیشترین کاهش رتبه ایران در سطح نخست توسعه یعنی الزامات پایه و رکن فضای اقتصاد کلان بوده که با 43 پله نزول از رتبه 57 به رتبه 100 رسیده است. همچنین، از بدترین رتبه های ایران می توان به شاخص تورم با رتبه 148، شاخص تعرفه های تجاری با رتبه 147، شاخص میزان مالکیت خارجی با رتبه 148، شاخص واردات به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی با رتبه 147، شاخص ظرفیت کشور در جذب استعدادها با رتبه 145، شاخص دسترسی آسان به وام با رتبه 148، شاخص دسترسی به سرمایه برای کارآفرینان با رتبه 139 و شاخص اثرات محدودکننده قوانین کسب و کار بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی با رتبه 136 اشاره نمود. از بهترین رتبه های ایران می توان به شاخص پس انداز ناخالص ملی به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی با رتبه 15، شاخص بدهی ناخالص دولتی به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی با رتبه 9 اشاره نمود. براساس این گزارش، از میان 16 عامل محدودکننده ایجاد کسب و کار، به ترتیب 5 عامل ثبات سیاسی، ضوابط و مقررات ارزی، دسترسی به منابع مالی، تورم، بوروکراسی دولتی و زیرساخت ناکافی سهمی بیش از 70 درصد از عوامل محدودکننده کسب و کار در ایران را به خود اختصاص داد ه اند.
خلاصه ماشینی:
در ميـان ١٤٨ کـشور مـورد مطالعـه در گـزارش رقابـت پـذيري جهـاني (٢٠١٤-٢٠١٣) رتبـه رقابت پذيري ايران ٨٢ و شاخص آن ٤/٠٧ بوده که نسبت به شاخص رقابتي ٤/٢٢ و رتبه رقابت پذيري ٦٦ در بين ١٤٤ اقتصاد جهان در سال گذشته ١٦ پله بدتر شده است .
رتبه و شاخص رقابت پذيرترين کشورهاي جهان در سال هاي (٢٠١٤-٢٠١٣) در مقايسه با ٢ سال گذشته (رجوع شود به تصویر صفحه) مأخذ: گزارش سالانه رقابت پذيري جهاني (٢٠١٣- ٢٠١٠)، مجمع جهاني اقتصاد.
- رکن الزامات پايه و اساسي : ايران به دليل دارا بودن منابع غني طبيعي و نيروي کار مناسب در سطح اول رقابت و توسعه يعني الزامات اساسي (با محوريت عوامل توليد) همواره رتبه بهتري نسبت به ٢ رکن ديگر دارا بوده است ، اما درعين حال بر اساس گزارش اخير مجمع جهاني اقتصاد ايران در رکن الزامات اساسي شاخص رقابت پذيري ٤/٥ و رتبه ٧٥ را بين کشورهاي جهان کسب نموده که نسبت به رتبه ٥٩ در سال گذشته ١٦ پله نزول کرده است .
- رکن تقويت بهره وري : در مرحله دوم رقابت و توسعه يعني افزايش بهره وري (با محوريت کارايي ) ايران بين کشورهاي مورد مطالعه شاخص ٣/٧ و رتبه ٩٨ را کسب نموده که ضمن کسب رتبه نامطلوب نسبت به سال قبل ٨ پله بدتر شده است .
شاخص و رتبه هاي رقابت پذيري ايران ، در گزارش (٢٠١٤-٢٠١٣) رقابت پذيري مجمع جهاني اقتصاد در هر ٣ سطح توسعه و ١١ رکن از ارکان دوازده گانه رقابت نسبت به سال گذشته بدتر شده اند.