چکیده:
وقوع تغییر در بازار جهانی نفتخام،جز ذاتی و غیرقابل تفکیک این بازار است.این پدیده بهویژه از سالهای ابتدایی دهه 1970 و پس از وقوع بحران اول نفتی در بازار نفتخام بیشتر مشاهده شده است.اتفاقی که در دهه 1970 رخ داد.زمینه تسلط تولیدکنندگان،بهویژه تولیدکنندگان نفتخام اوپک،بر بازار نفتخام و تبدیل آن به بازار فروشنده را فراهم نمود.اما در همین سالها کشورهای عمده مصرفکننده نفتخام با تاسیس آژانس بینالمللی انرژی و اتخاذ سیاستهای مختلف،در فاصلهای کمتر از یک دهه توانستند بازار را از بازار فروشنده به بازار خریدار تغییر دهند.نتیجه منطقی وقوع همه این تغییرات در اواسط دهه 1980 چیزی جز کاهش سهم کشورهای عضو اوپک در بازار جهانی نفتخام و در نتیجه ایجاد پدیده ظرفیت مازاد تولید نبود. بنابراین،بازار نفتخام از اوایل دهه 1970 تا اواسط دهه 1980 شاهد دو تغییر رفتار بنیادی بود که در نهایت،مصرفکنندگان سود بیشتری از این تغییرات کسب کردند.از آن پس در بازار نفتخام چند عامل کلیدی از جمله میزان ذخایر استراتژیک، ظرفیتهای مازاد تولید کشورهای عضو اوپک،بازارهای کاغذی و رفتار بورسبازان و در نهایت عوامل روانی و ژئوپلتیک،تعیینکننده رفتار بازار و بروز تغییرات در آن بودند. نکته قابلتوجه در خصوص عرضه و تقاضا در تمام سه دهه آخر سده بیستم میلادی این است که در تمام آن سالها،میزان عرضه بالقوه از تقاضای بالقوه بازار بیشتر بود.حتی در جریان شوکهای افزایشی قیمت نفتخام،عامل اصلی کاهش عرضه،عوامل سیاسی و ژئوپلتیک بود و ربطی به ناتوانی بخش عرضه بازار در تامین تقاضا نداشت اما به نظر میرسد که از سال 2003 میلادی به بعد،بازار جهانی نفتخام با پدیده جدیدی مواجه شده که این پدیده،زمینه تغییر بنیادی در رفتار بازار جهانی نفتخام را ایجاد کرده است.این رخداد را میتوان در عبارت«کمبود نفتخام»که ناشی از ناتوانی طرف عرضه بازار در تامین رشد فزاینده طرف تقاضا است،خلاصه نمود.به نظر میرسد که نقطه اوج این تغییرات در سال 2004 میلادی که نرخ رشد اقتصادی،اقتصادهای نوظهور چین و هند افزایش چشمگیری داشتند و در نتیجه نرخ رشد تقاضای نفتخام آنها به بالاترین حد رسید،اتفاق افتاد.در این سال،بازار جهانی نفتخام برای اولین بار با پدیده کمبود ساختاری(ناشی از ساختار عرضه و تقاضا) مواجه شد و در نتیجه باز عوامل تاثیرگذار بر طرف عرضه،تعیینکننده رفتار بازار شدند.
خلاصه ماشینی:
"عضو اوپک در بازار جهانی نفتخام و در نتیجه ایجاد پدیده ظرفیت مازاد تولید نبود.
میلادی این است که در تمام آن سالها،میزان عرضه بالقوه از تقاضای بالقوه بازار
ویژگی پایانپذیری،موجب پیروی عرضه نفتخام از الگوی تولید خاصی شده است،به این معنا که در نیمه دوم عمر مخازن،نرخ تولید نزولی است.
کاغذی را در بخش عرضه بازار نفتخام فراهم کرده است که هریک از آنها به نوعی
واقعیتی که صنعت نفت در دو سه سال اخیر با آن مواجه شده این است که اکثر
افزایش نگرانی کشورهای صنعتی در مورد امنیت عرضه نفتخام است.
است از نقطه اوج تولید نفتخام سبک و شیرین گذشته است و این خود موجب بروز
کمبود عرضه نفتخام سبک و شیرین شده است.
عرضه در بازار است و به محض اینکه این میزان به زیر 3 میلیون بشکه در روز تقلیل
اما سؤال این است که ظرفیت مازاد تولید نفتخام،تحت چه شرایطی ایجاد
سال 1985 بین 10 تا 13 میلیون بشکه در روز ظرفیت مازاد تولید در جهان وجود
برآورد ظرفیت تولید جدید برای تامین تقاضای جهانی نفتخام در سال 2010
رشد بطئی عرضه آنها،بخش اعظم این ظرفیتسازی برعهده کشورهای اوپک است.
سال 2005 میلادی مقدار عرضه از تقاضا در بازار فیزیکی نفتخام بیشتر بود و
کشورهای عمده مصرفکننده نفتخام است که به شدت سختگیرانه شده و این روند با
طریق افزایش تقاضا برای نفتخام سبک و شیرین شده است.
موجب وقوع پدیده کمبود ساختاری نفتخام در این بازار شده است.
در نتیجه ظرفیت تولید به تناسب رشد تقاضا افزایش نیافته است."