چکیده:
یکی از اهداف ادبیات تطبیقی ، بررسی پیوندهای آثار ادبی و نویسندگان ملل مختلف و کشف منابع الهامبخش آن هاست . دراین پژوهش ، با رویکرد به مکتب فرانسوی در ادبیات تطبیقی ، دو رمان معاصر فارسی و عربی ، سنگ صبور، اثر صادق چوبک و میرامار نوشتة نجیب محفوظ، نویسندة مصری بررسی و از نظر مهم ترین عناصر سازندة داستان با یکدیگر مقایسه شدهاند. هدف از بررسی و مقایسه ، پاسخ به این پرسش هاست که همانندی دو اثر در چه زمینه و به چه میزان است و علت آن چیست ؟ یافته های این پژوهش که با استفاده از اطلاعات کتابخانه ای و روش استقرا، مبتنی بر توصیف و تحلیل انجام گرفته است ، نشان می دهد که این دو اثر علاوه بر وجود پاره ای درونمایه های مشترک، ازنظر ساختار روایی و گره خوردگی حوادث و شخصیت ها، بسیار به هم شبیه اند. علت اساسی این اشتراک و وجود شباهت های بنیادین میان دو رمان، تاثیرپذیری مشترک چوبک و محفوظ از رمان جریانساز خشم و هیاهو اثر، ویلیام فاکنر نویسندة آمریکایی قرن بیستم ، می باشد.
خلاصه ماشینی:
"با بررسی سنگ صبور و میرامار که به ترتیب ، مشهورترین رمانهای چوبک و محفوظ محسوب می شوند، درمی یابیم این دو اثر علاوه بر وجود پارهای درونمایه های مشترک،مشابهت هایی از نظر ساختار روایی و گرهخوردگی حوادث و شخصیت ها با یکدیگر دارند؛ اما برای مشخص کردن میزان و علت شباهت ، نیاز است با استفاده از ابزار مقایسه و تطبیق ، شاخص ترین عناصر داستان را در دو کتاب با یکدیگر سنجید و سپس ، حلقة ارتباط دو رمان را مشخص کرد.
سنگ صبور: ١- شخصیت پردازی غیر مستقیم از طریق اعمال و حرکات اشخاص ٢- ارائة درون شخصیت ها با کمک حوادث داستان و گفتگوهای ذهنی ٣- توصیف و توضیح کاراکترها از زبان دیگران میرامار: ١-معرفی ماهیت شخصیت ها با استفاده از عنصر گفتگو ٢ -ارائة شخصیت ها به کمک حوادث داستانی ٣-توصیف شخصیت ها از زبان دیگران جدول شمارة ٢ محوری ترین جنبه های فکری «سنگ صبور» و «میرامار» عنوان چوبک (ش ص) محفوظ (ش ص) عـــــامری (ش ص) فقر اقتصادی ص ٤٩،٤٦،٤٨،٤١ ٧٤، ٢١٤ 146 شکاف طبقاتی ١٢٢٦٣٦٢ ١٠٣١٢٣١٣٢،٢١٦، ٢٢٤، ٢٢٧ ٨٥٩٢، ١٥٦١٤٧١٥٤ روابط جنسی ٢٨، ٧٤، ٧٥، ٢٠٦، 207 ١٠٢، ١١٥ ٧١، ٧٩ انزوا طلبی و تنهایی ٨٩، ١٤، ٤٣، ٤٤، ٨٧ 198 ١١، ٢١، ١٤٣٢٣ ٦٨، ١٥، ١٦، 97 عشق ٢٠٦، ٢٠٨، ٢٢٧، ٢٨١، ٢٩٠، ٦٩، ٩٣، ٢٢٧ ٤٢، ٦٤، ١٥٦ خیانت ٣١، ٢٩١ ١٢٥١٤٤، ١٦٢ ٨٠، ٩٨، ١١٠ پیونـــــد سیاســـــت و اجتماع 16 ٥٣، ١٠٢، ٥٤ ٢٢٣٨، ٧١ اختناق سیاسی ٤٤٤٧٤٦١٨٩، ٢٠٧٢٠٨، ٢٦٢ ١٤، ١٨، ٣٢، ٥٤، 47 ١٠، ١٣، ٢٣، ٣٩، ٤٧، ٧١ ســرخوردگی سیاســی روشنفکران 15 ٨، ١١، ١٥، ٣٤ ٥٧، ١٠، ٢٥ نقد باورهای خرافی ٢٧، ٣٠ ، ٥١، ٦٢، 97 ٧٢، ٧٤، ٩٣، ١١٠ ٥١ ، ٥٣، ٦٤، 76 نقد مذهب ١٣٧، ١٦٨، ١٨٤ ٤٩، ١١١ ٣٥، ٧٧ نقـــــــد فرهنـــــــگ مردسالاری 65 ٢٥، ٦٧، ١٦٢، 244 ١٧٤٨، ١١٠ 169 اشارات تاریخی 161-138 16 11 علاقه به میراث ملی 12 ١٥، ٢٥ ١١، ١٨ مرگ و فنا ١٠، ١٧، ١٣١، ٢٢٢ پـوچ گرایـی و یـــــــــأس فلسفی ١٥، ١٧٨، ٢٩١ ، 298 116 80 جبرگرایی ٢١، ٧٥، ٩٨ ، ١٣٨٢١ ١٥، ٩٥ یاد داشت ها ١ـ به دلیل پرهیز از افزایش حجم متن ، در این مقاله ، شواهد رمان میرامار تنها به صورت غیرمستقیم ذکر می شود."