چکیده:
حق حبس یکی از مباحث حقوقی مورد ابتلاء خانوادهها بوده و چگونگی اجراء و انجام تعهدات متقابل زوجین بستگی به این حق دارد. در این بین موارد سقوط حق حبس از حساسیت ویژهای برخوردار است. مقاله حاضر با روش کتابخانهای، به بررسی فقهی و حقوقی مواردی که حق حبس در نکاح ساقط میگردد، پرداخته است. در این پژوهش ضمن بیان اقوال و احتمالات مختلفی که در زمینه موارد سقوط حق حبس در نکاح مطرح است، به تبیین دلایل فقهی و حقوقی این موارد پرداخته است. سوالات مهمی که در این زمینه مطرح میشود آورده شده و سپس آنها را به بحث گذاشته و به سوالات و مجهولات در این زمینه پاسخ داده و موضوع پژوهش و سوالات آن را به خوبی پاسخ داده است. گرچه حق حبس در نکاح عمدتا برای زوجه مطرح شده است ولی در پایان پژوهش به حق حبس برای زوج هم اشاره شده و در این مورد هم به سوالات مطروحه پاسخ داده شده است
Imprisonment right is considered as one of the concerned issues for families which can affect on the couple's mutual relations and commitments. As a result، invalidating the imprisonment right is of high significance. The present article studies the legal and juridical cases، invalidating imprisonment in marriage contract، through library approach. It also presents the frequently asked questions in this regard and attempts to provide appropriate answers to them and clarifies the ambiguities over the issue. It is noteworthy to mention that this study considers the imprisonment right for wife in particular; however، at its end parts، the author deals with the husband imprisonment right، too.
خلاصه ماشینی:
"در کتاب شرایع(محقق حلی،شرایع الاسلام،2، 595) به نقل از صاحب کفایه میان مالدار بودن شوهر (موسر بودن) و معسر بودن او به این صورت قائل به تفصیل شدهاند که اگر مرد مالدار باشد و زن مهر خود را مطالبه کند در صورت حال بودن مهر، حالا اگر زوج از دادن مهر خودداری کند مرتکب معصیت شده است و اگر زوج بیچیز باشد و زن مهر خود را مطالبه کند در اینصورت اگر مرد نپردازد مرتکب معصیت نشده است البته این نظر باز هم زمانی مطرح است که مهر حال باشد و درصورتی که مهر مؤجل باشد زن حق امتناع ندارد که حکم مسأله در جای خود باید بیان میشود.
دکتر علی آراد نیز با عبارتی مشابه سایر حقوقدانان میگوید: «تمکینی که موجب سقوط حق حبس زن میشود باید مقرون به رضای او باشد پس اگر زن در اثر اکراه قبل از اخذ مهر تمکین کند امتناع او از وظایف زناشویی تا هنگامی که مهر خود را دریافت نکرده است باقی خواهد بود زیرا حق حبس وقتی زایل میشود که تمکین با رضایت زن صورت گرفته باشد»(آراد، مهر، تاریخچه، ماهیت و احکام آن،74).
مسألهای دیگر که در این رابطه قابل بحث است، ایناست که چنانچه زن از حق حبس خود استفاده نکند و حاضر شود برای تمکین از شوهر، لیکن به جهت مانعی مانند اینکه به جهت به مسافرت رفتن یا بیمار شدن شوهر نزدیکی واقع نشود آیا زن بعدا میتواند از تمکین خودداری نماید به عبارت دیگر آیا رضایت به تمکین مفهوم واقعی تمکین را دارد و مسقط حق حبس است یا خیر؟ دکتر امامی معتقدند که در صورت رضایت به تمکین، مجددا زن حق اعمال ندارد و حق حبس وی ساقط شده است؛ چرا که موجبی برای عودت آن حق نیست."