چکیده:
در بحث بیع وقف، اصل و قاعده کلی برعدم جواز فروش است. درخروج از این قاعده کلی بین فقها اختلاف نظر وجود دارد. اما اکثر فقهاء و حتی حقوقدانان و قانون مدنی ایران در موارد مشخصی قائل به جواز فروش وقف هستند. در موارد جواز فروش وقف در پاسخ به این سوال اساسی که آیا وقف، به مجرد عروض جواز فروش، باطل میشود؟ یا اینکه وقف تا زمان بیع به وقفیت باقی میماند و با تحقق بیع خارجی باطل میشود؟ عمدتا سه نظریه مطرح میشود: نظریه اول قائل به بطلان وقف به مجرد عروض مواردجواز فروش میباشد. نظریه دوم، قائل به بطلان وقف با تحقق بیع خارجی میباشد و نظریه سوم، با بیان 8 مورد به عنوان موارد جواز فروش وقف قائل به تفصیل شده و در برخی موارد وقف را به مجرد عروض جواز فروش، باطل دانسته و در برخی موارد با تحقق بیع خارجی قائل به بطلان وقف شده است.
In discussion of selling endowment، the general principle is lack of selling endowment. There is disagreement between jurists in getting out of this general rule، but most jurists and even lawyers and civil law of Iran believe in selling endowment in certain cases. In case of selling endowment in answering to this basic question that if endowment is being invalid in selling or endowment remains in endowment case until the time of selling endowment and is been invalid by external selling. There are three theories: the first theory believes in being invalid of endowment by selling. The second theory believes in being invalid of endowment by external selling and third theory by expressing 8 cases as the cases of selling licenses believe in extending and in some cases believe in being invalid of endowment by selling and in some cases believe in being invalid by external selling.
خلاصه ماشینی:
"صاحب کتاب هدی الطالب در بیان عدم منافات بین وقف و جواز فروش آن میفرماید: بعد از فراغ از ادله منع بیع وقف، نوبت به ذکر اقوال در مسأله میرسد و آن همانا تخصیص عموم دلیل منع در بعضی از صورتهاست طبق نظر ایشان بطور اجمال در جواز بیع وقف شکی نیست صاحب کتاب قبل از بیان اقوال و صورتهای استثناءشده از اطلاق دلیل منع فروش وقف، به مبحث بطلان وقف در موارد جواز فروش، به محض عروض جواز یا به محض بیع اشاره مینماید و میفرماید: بعد از قبول دو امر مبنی بر حرام بودن بیع وقف قبل از عروض مجوزفروش، جایز بودن بیع وقف بعد از عروض مجوز فروش، آیا وقف به مجرد عروض اسباب خاصه که مجوز برای بیع وقف است باطل میشود یا اینکه صفت وقفیت تا زمان تحقق بیع خارجی استمرار پیدا میکند و عنوان وقف با عروض مجوز زائل نمیشود؟ دو قول هست که شیخ کبیر مرحوم کاشف الغطاء و صاحب جواهر بر نظریه اول هستند(بطلان وقف به مجرد عروض جواز فروش ) و شیخ انصاری(ره) نظریه دوم را براساس استدلال ذیل اختیارکرده است: در وقف مانند سایر امور انشائیه از عقود و ایقاعات دو مرحله وجود دارد: مرحله اول: انشاء وقف و مفاد این انشاء عبارت است از معتبر بودن ممنوعیت و حبس عین وقفشده از هر گونه تصرفات ناقله به طور دائم."