چکیده:
با توجه به مفهوم خاص شهادت که عبارت است از گواهی گواهان و مطلعین بدون درنظرداشتن سایر ادله، شهادت نیز همچون سایر ادله، دو دسته مقررات دارد؛ یک دسته مقررات ماهوی است که بیشتر به شرایط شهادت و شاهد مربوط میشود، دسته دیگر مقررات شکلی میباشد که آیین استماع شهادت را بیان میکند که اماره درستی آن در جریان استماع خبری که گواه نقل میکند، شکل میگیرد. تحقیق و بازجویی از شهود، یک امر فنی و دارای آیینی تحت عناوینی؛ مانند الزام شهود به دادگاه و ادای شهادت در دادگاه، چگونگی طرح جرح و تعدیل و ارزیابی مفاد شهادت، سوگند شهود و غیره است. تلاش نویسنده آن بوده که با مطالعه این مقاله، خواننده با آیین استماع شهادت و نحوه ارزیابی مفاد آن توسط دادرس، ضمن مطالعه تطبیقی فقه و حقوق آشنا گردد.
Based on the fact that testimony is deposition of witnesses and aware without considering other reasons. Testimony has two kinds of rules: one of them is the essential one that relates to situation and circumstances of testimony and witnesses and the other kind is formal rule that expresses the procedures of listening to testimony. Searches of witness is a technical affair and its procedures are imposing the witnesses to court، testifying in the court، methods of accounting and comparing the signification of testimony، swearing witnesses and so on. The authors tried to study the procedures of listening to testimony and styles of its investigations.
خلاصه ماشینی:
"میدانیم که درشرع اسلام، اثبات برخی موضوعات و احکام، دارای اهمیت بسیاری است؛ زیرا این گروه از موضوعات احکام نسبت به دیگر موضوعات و احکام، دارای الزام عملی و یا التزام قلبی است و برای ثبوت و اثبات آنها از نظر عقل و شرع، راههای معتبری وجود داشته و یا قرار داده شده است، اعتبار همه راههای اثبات، وابسته به این است که به یک راه معتبر ذاتی؛ یعنی علم و یقین بیانجامد؛ یعنی هر یک از آنها یا خودش علم و یقین باشد و یا اعتبار آن با علم و یقین ثابت شود که در صورت اول «علم» و در صورت دوم «علمی» نامیده میشود.
با توضیح داده شده بدون تردید، نقش شاهد در کشف حقیقت در بعضی از دعاوی، بسیار مهم است و در این گونه موارد، قاضی خود را نیازمند تحقیقات از شاهد میبیند و به این نتیجه میرسد که باید از شاهد درخواست نماید در دادگاه برای ادای شهادت حضور یابد که به این فرایند، احضار شاهد اطلاق میگردد(آخوندی، 1388، 2، 120).
در این صورت قاضی میتواند حتی در مواردی که تعداد شهود به حد نصاب قانونی نرسیده باشد، یا شهود واجد شرایط ادای شهادت نباشند، بدون یادکردن سوگند، اظهارات آنها را برای مزید اطلاع استماع کند و در صورتی که مجموع اینگونه قراین موجبات اقناع او را فراهم آورده باشد، میتواند به استناد آن علم به صدورحکم مبادرت ورزد."