چکیده:
خراسان در عصر فتوحات یکی از کانون های مورد توجه عرب ها بود. ویژگی هایی نظیر موقعیت جغرافیای - اقلیمی خراسان، انگیزه های اقتصادی و کسب غنائم، زیاده خواهی های خلفای اموی و دوری از مرکز خلافت قبایل فراوانی مانند تمیم، ازد، بکر بن وائل و عبدالقیس را به این ایالت کشاند. این مهاجرت ها از زمان فتح این سرزمین شروع و در زمان خلافت امویان روند رو به رشدی را طی کرد. پیامدهای فرهنگی این مهاجرت را می توان در حوزه های زبانی - گسترش زبان فارسی دری در میان طبقات مردم، اضمحلال زبان های بومی و محلی و رونق تجارت در سایه گسترش زبان فارسی- دین، آداب و رسوم، ازدواج - منع ازدواج با محارم در طبقه اشرف ایرانی، ازدواج برخی از اعراب با دختران ایرانی و رواج تعدد زوجات در میان عرب ها- خاکسپاری مردگان، جشن ها و تقویم مشاهده کرد.
خلاصه ماشینی:
پیامدهای فرهنگی این مهاجرت را می توان در حوزه های زبانی - گسترش زبان فارسی دری در میان طبقات مردم ، اضمحلال زبان های بومی و محلی و رونق تجارت در سایه گسترش زبان فارسی - دین ، آداب و رسوم ، ازدواج - منع ازدواج با محارم در طبقه اشرف ایرانی ، ازدواج برخی از اعراب با دختران ایرانی و رواج تعدد زوجات در میان عرب ها- خاکسپاری مردگان ، جشن ها و تقویم مشاهده کرد.
مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی بر پایه منابع کتابخانه ای در صدد پاسخگویی به این سؤالات است که اوضاع فرهنگی مردم خراسان قبل از ورود اعراب به این منطقه چگونه بود؟ پیامدهای فرهنگی حاصل از روابط متقابل عرب های مهاجر با بومیان در جامعه خراسان چه نمودی داشت ؟ بر اساس فرضیه تحقیق ، فرهنگ مردم خراسان تا حدودی زیادی تحت تأثیر آئین زرتشتی قرار داشت .
اما با توجه به حضور ادیان دیگر در کنار دین زرتشتی ، حتی در برخی موارد کمرنگ بودن حضور سیاسی دولت مرکزی در برخی شهرهای خراسان و هم چنین به خاطر وجود برخی حکومت های محلی مانند کوشانیان و هفتالیان ، می توان این احتمال را داد که آئین زرتشتی رایج در این شهرها، با آئین ساسانی تفاوت داشته است .
در پایان می توان نته جی گرفت که مردم خراسان در آستانه ورود اعراب پیروی آئین زرتشتی بودند و این دین بر بیشتر جنبه های فرهنگی آنان تأثیرگذار بود.