چکیده:
یکی از موانع عمده دستیابی به اهداف توسعه پایدار در برخی کشورهای جهان از جمله
ایران، محدودیت منابع آب است.در مقابل پروژههای افزایش بارش به عنوان یکی از
راهکارهای نوین تأمین منابع آب مطرح میباشد.زمینه لازم برای اجرای پروژههای افزایش باران، انجام یک سری بررسیهای علمی و
تحقیقاتی است تا شرایط و توانهای بالقوه و بالفعل مناطق مختلف جهت اجرای
موفقیتآمیز این پروژهها شناخته شود.اگرچه قسمت عمده ایت مطالعات را اقلیمشناسی ابر و بارش تشکیل میدهند، ولی از
آنجاییکه جریانهای جوی و بادها در ترازهای مختلف جو در هر تیپ هوای غالب از
ویژگیهای خاصی برخوردارند و در شاریط سینوپتیکی و ترمودینامیکی مختلف، جریانهای
جوی ویژهای با سرعتها و جهتهای مختلفی میوزند، همچنین غلبه یا ضعف برخی از
شرایط باد و جریانهای هوا خود میتواند به عنوان شاخصی از شریاط ویژه هوا مانند
پایداریها و ماپایداریها محسوب شوند، بنابراین مطالعه این گروه پارامترهای جوی در
هر منطقه میتواند آگاهی طراحان را جهت اجرای این پروژهها افزایش دهد.این تحقیق در منطقه شیرکوه یزد و با استفاده از دادههای باد و رطوبت
ایستگاههای جو بالای بندرعباس، کرمان و شیراز و دادههای باد سطح زمین ایستگاههای
سینوپتیک بندرعباس، کرمان، بافت، یزد و شیراز انجام پذیرفته است.نتایج تحقیق نشان میدهد که در ماههای سرد و بارشی سال در این منطقه، بیشترین
رخداد بادها و جهت و سرعت جریانهای هوا در سطوح استاندارد جو، غربی و جنوبغربی است.در روزهای بارشی جهت بادهای غالب سطح زمین بین 170 و 360 درجه است، در
تراز 700 هکتوپاسکال بیش از 80 درصد بادها غربی و در ترازهای میانی و فوقانی جو این
ایستگاهها جهت بادهای غالب بهطور عمده بین 180 تا 330 درجه است.با توجه به جنوب و جنوبغربی و حتی جنوبشرقی بودن این بادها در بندرعباس در
روزهای بارشی و اینکه این جریانهای جوی از آبهای جنوب کشور عبور میکنند، پس از
کسب گرما و رطوبت و برخورد به شیبهای جنوبی ارتفاعات منطقه مورد مطالعه، میتوانند
در افزایش بارش و ناپایداریها نقش مؤثری داشته باشند.بنابراین برای پیشبینی روزهای
بارشی در راستای مقابله با مشکل کم آبی و اجرای پروژههای افزایش بارش در این
منطقه، لازم است که از امتیازات مثبت مذکور به خوبی استفاده شود.
خلاصه ماشینی:
"جدول 5 جهت و سرعت جریانهای جوی در روزهای بارشی در ایستگاه کرمان (به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به جنوب و جنوبغربی و حتی جنوبشرقی بودن بادها در سطح زمین و تراز 850 هکتوپاسکال بندرعباس و شیراز در روزهای بارشی(جدولهای 6 و 7)و با عنایت به اینکه سیستمهای جوی که از آبهای جنوب کشور وارد منطقه میشوند، در درون همین بادها حرکت کرده پس از کسب رطوبت و گرما میتوانند ایجاد ناپایداری و تولید ابر و بارش نمایند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 10 پارامترهای جهت و سرعت باد و دادههای رطوبتی ایستگاه جو بالای شیراز در دوره براشی نمونه (22-19 دسامبر 1992) {T Hpa 700 سطح زمین روز نقطه شبنم(درجه) کمبود اشباع(درجه) جهت باد(درجه) سرعت باد(نات) رطوبت نسبی(درصد) رطوبت نسبی(درصد) نقطه شبنم(درجه) کمبود اشباع(درجه) جهت باد(درجه) سرعت باد(نات) 19 5/37- 5/37 - - 4 86 9/0 1/2 270 6 20 13- 9/10 - - 43 65 2- 6 - - 21 1/2- 0/6 - - 96 96 2/0 6/0 250 4 22 9/1- 1/3 - - 80 94 5/4 9/0 - - T نتیجه با توجه به بررسیهای فوق در ارتباط با جهت و سرعت باد در سطح زمین و ترازهای فوقانی جو و بر اساس مطالعه گلبادهای ترسیم شده، مشخص میگردد که در ماههای سرد و بارشی یعنی از آذر تا فروردین بادهای غالب بهطور عمده از غرب میوزند و در همین ماهها از سرعت بیشتری نیز برخوردارند."