چکیده:
از جمله نظام های استفاده شده در سازمان دهی اطلاعات در مرکز تحقیقات کامیپوتری علوم اسلامی(نور)،درختواره است که رهیافتی نو در این زمینه به شمار می رود.در این شیوه،کاربران افزون بر آشنایی با جایگاه هر اصطلاح در حوزه موضوعی خاص،از اصطلاح های مرتبط با آن آگاه شوند و به متون مرتبط با هر اصطلاح نیز دست می یابند.در این نوشتار،به تبیین و توضیح این شیوه و مقایسه آن با نظام های مشابه در بیرون از مرکز پرداخته خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
(Wikipedia the Free Encyclopedia, 2012) در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نیز که از این شیوه برای سامانبخشی به محتوا استفاده شده است، تعاریفی چند وجود دارد؛ برای نمونه، درختواره، یعنی نمایی از عناوین کلی و جزئی یک علم که به صورت طبقهبندی شده در شاخههای منظم و منطقی مانند: ریشه، شاخه، برگ و مکمل عرضه میگردد.
امتیازهای درختواره نظام درختى، بسیاری از نواقص شیوههای پیشین را ندارد؛ از جمله آن کاستیها میتوان به نمونههای ذیل اشاره کرد: ـ عرضه واژگان و اصطلاحها فقط با نظم الفبایی و گاه ذیل عنوانهای بسیار کلی؛ برای نمونه، گنجاندن واژگان ذیل اعلام اشخاص، گروهها، مکانها، زمانها و نوعها؛ ـ نبود سامانی سلسلهمراتبی برای نمایش روابط واژگان و اصطلاحها و نوع آن به کاربر؛ برای نمونه، در شیوههای موضوعی واژهها به شکل فهرست الفبایی عرضه میشود و کاربر با برگزیدن پنجره مرتبطات و مترادفات واژگان مرتبط یا مترادف را در پنجره مجزا مشاهده میکند؛ بدون اینکه نوع ارتباط آن مشخص باشد؛ ـ «ارائه اطلاعات حجیم به صورت ستونى و تودهاى؛» ـ نا همسطح بودن اطلاعات ارائهشده؛ ـ از دست رفتن بسیارى از قراین دخیل در فهم به واسطه تقطیع متون؛ ـ ابهام یا اطاله عناوین استخراجشده از متون؛ ـ ناهماهنگى بین عناوین و اطلاعات عرضهشده مربوط به چند منبع و متن؛ ـ طولانى شدن زمان استخراج اطلاعات و هماهنگسازى آن».
معمولاً هنگامی از شیوه عرضه درختی استفاده میشود که هدف مرتبسازی یک رشته یا علم باشد؛ اما درختواره قالبی برای مرتبسازی مفاهیمی از یک دانش است که افزون بر مرتبسازی ردگان، جایگاه هر اصطلاح را در یک علم مشخص میکند.