چکیده:
بهینه سازی جهت گیری فضاهای آزاد در شهر اردبیل بر اساس شرایط اقلیمی
لشکری حسن*,پورخادم نمین زهرا
* دانشگاه شهید بهشتی
شهر اردبیل به دلیل واقع شدن در عرض جغرافیایی بالا، شرایط توپوگرافی خاص خود و سامانه های جوی موثر بر منطقه شرایط زیست اقلیمی ویژه ای را به خود اختصاص داده است. به طوری که یخبندان های طولانی مدت مشکلات عدیده ای را برای ساکنین این شهر ایجاد می کند، لذا لزوم بررسی شرایط اقلیمی در رابطه با طراحی فضاهای آزاد تلاشی است برای کاستن مشکلات مربوطه که در این رابطه با استفاده از داده های هوا شناسی سینوپتیک وضعیت زیست اقلیمی شهر اردبیل مورد بررسی قرار گرفت و نتایج زیر حاصل شد:
بر اساس شاخص الگی مشخص گردید حدود 53.77 درصد از مواقع سال هوا کاملا سرد می باشد و تنها 11.9 درصد از مواقع سال در سایه آسایش نسبی حاصل می گردد.حدود 34 درصد از مواقع نیز با بهره گیری از تابش آفتاب می توان شرایط مناسبی را در اردبیل فراهم نمود.
به منظور بهره گیری بهینه از شرایط اقلیمی در فضاهای باز و معابر موقعیت انواع مختلف حیاط و معابر بر روی دیاگرام مسیر حرکت خورشید عرض جغرافیایی اردبیل ترسیم و مشخص گردید،در اردبیل جهت استقرار بهینه حیاط ساختمان جهت جنوب شرقی با کشیدگی در راستای شرقی - غربی می باشد.
جهت استقرار معابر نیز به منظور جلوگیری از ماندگاری یخ و برف در سطح خیابان ها و معابر جهات تا 30 درجه انحراف از جنوب به سمت غرب با توجه به تداخل دو عامل درجه حرارت و تابش آفتاب و جلوگیری از ورود بادهای سرد مناسب ترین جهت می باشد.
خلاصه ماشینی:
"به طوری که یخبندانهای طولانی مدت مشکلات عدیدهای را برای ساکنین این شهر ایجاد میکند،لذا لزوم بررسی شرایط اقلیمی در رابطه با طراحی فضاهای آزاد تلاشی است برای کاستن مشکلات مربوطه که در این رابطه با استفاده از دادههای هواشناسی سینوپتیک وضعیت زیست اقلیمی شهر اردبیل مورد بررسی قرار گرفت و نتایج زیر حاصل شد: براساس شاخص الگوی مشخص گردید حدود 77/53 درصد از واقع سال هوا کاملا سرد میباشد و تنها 9/11 درصد از مواقع سال در سایه آرامش نسبی حاصل میگردد.
همانطور که ملاحظه میشود در طول چهار ماه از سال(ماههای دسامبر تا مارس) هوا به قدری سرد میشود،که حتی در گرمترین ساعات روز نیز شرایط حرارتی زیر حد کارایی آفتاب میباشد،و در طول روز فضاهای آفتابی کاملا سرد هستند و تأمین نیاز حرارتی به صورت طبیعی امکانپذیر نمیباشد،بنابراین تحت چنین شرایطی جهت رسیدن به آسایش حرارتی میبایست از پوشش مناسب فصل(بیش از یک کلو)استفاده کرد(1).
جدول 2 تغییرات دمای مؤثر اردبیل در فواصل زمانی دو ساعته (به تصویر صفحه مراجعه شود) سپس با انتقال محدودههای تعیین شده در نمودار الگی و استفاده از ارقام جدول مزبور منحنیهای همدمای آستانههای حرارتی ترسیم و دوام شرایط حرارتی منطقه هوا در طول سال مورد ارزیابی قرار گرفت(شکل 2).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 10 موقعیت مسیر ارتباطی مورد نظر بر روی دیاگرام مسیر حرکت خورشید(پورخادم نمین،1382) (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 11 ترتیب اولویت جهت معابر از نظر کاهش میزان سایه در سطح خیابانها در فصل زمستان (پورخادم نمین،1382) با توجه به اینکه جهت وزش بادهای سرد و نامطلوب زمستان در جهات شرقی و جنوب غربی میباشد و این جهات با جهت شمالی-جنوبی زاویه 90 درجه و 45 درجه میسازد."