چکیده:
یکی از راههای تفاهم و همزیستی گروهها و مکاتب مختلف در جوامع بشری، گشودن دریچهای برای گفتوگو و مذاکره منطقی است. گفتوگوی صحیح که هم قدرت تفکر انسان را تعالی بخشد، هم به اختلاف سلایق فکری حرمت گذارد، و هم آدمی را به حقیقت نزدیک سازد، براساس چارچوب خاصی است که از آن بهعنوان مبانی گفتوگو یاد میشود. در واقع، ویژگیهای گفتوگو زمانی فهم میشود که ارکان و پایههای آن مشخص شود. قرآن کریم گفتوگوی صحیح را با نگرشی خاص تحلیل میکند که از آن جمله است: ارج نهادن به کرامت انسانی؛ عدم اکراه در پذیرش عقاید؛ اهتمام به تفکر و تعقل؛ توجه به آرای دیگران.گفتوگوهای دینی و الهی از همان آغاز خلقت بین خداوند و ملائک و آدم ابوالبشر آغاز شد و در قالب پیامرسانی پیامآوران الهی، سنتی همیشگی در طول تاریخ بوده است. تاریخ اسلام گفتوگوهای فراوان پیامبر خاتم(ص) را با گروههای مختلف ادیان و تمدنها، بهخوبی در حافظه سپرده است
خلاصه ماشینی:
"قرآن افراد را به تفکر وا میدارد و شنیدن بدون اندیشه را نهی میکند؛ همان طور که آمده است: «و منهم من یستمع الیک و جعلنا علی قلوبهم اکنئ ان یفقهوه و فی آذانهم و قرا و ان یروا کل آیئ لا یؤمنوا بها حتی اذا جاؤک یجادلونک یقول الذین کفروا ان هذا الا اساطیر الاولین* و هم ینهون عنه و ینأون عنه و ان یهلکون الا انفسهم و ما یشعرون» (انعام/ ۲۶- ۲۵): این نمونة کسانی است که دعوت حق را میشنوند ولی قلبهایشان از شنیدن آن بسته است و گوشهایشان از شنیدن حق مسدود است.
ق، ج۹: ۲۵۷) ائمه(ع) نیز قرآن را الگویی برای بحث و گفتوگوی مسالمتآمیز میدانستند و نهتنها مخالفان خود را کافر نمیخواندند بلکه آنها را قابل هدایت میدانستند و هدایت میکردند.
این آیات در مورد کسانی است که با پیامبر(ص) و رسولان الهی به ستیز برمیخیزند و بدون هیچ فکر و اندیشهای، «محاوره و گفت و شنود» میکنند، چرا که آنها از موضوع بحث غافلاند و علم و برهان ندارند.
» ائمه(ع) نیز قرآن را الگویی برای بحث و گفتوگوی مسالمتآمیز میدانستند و نهتنها مخالفان خود را کافر نمیخواندند بلکه آنها را قابل هدایت میدانستند و هدایت میکردند روش اخلاق حسنه یا سخن لین: که براساس آن، فرد به حق و حقیقت نزدیک میشود و در این راه باید از کلمات نرم و روشهای دلنشین استفاده کرد منابع ۱."