چکیده:
اصول مربوط به اندیشه، گفتار و رفتار، مجموعه اصول و پایههای اخلاقی سازنده ارتباط فرد با جهان پیرامونش است. در حقیقت، اصول مربوط به اندیشه، سازنده داراییهای درونی سرزمین وجود و اصول مربوط به گفتار و رفتار، سازنده خروجیهای صحیح وجود آدمی است. در این نوشتار برخی از اصول مربوط به اندیشه، نظیر تزکیه، محاسبه، عبرت و سلامت قلب و نیز برخی از اصول مربوط به گفتار، چون نیکوسخنی، پرهیز از لغو و سکوت، و همچنین برخی از اصول مربوط به رفتار نظیر خوشرفتاری و پرهیز از فواحش، با محوریت آیات قرآن کریم و روایات بررسی شدهاند.
خلاصه ماشینی:
"» (کاشانی، ۱۳۳۶، ج ۶: ۳۰۶) دستة دوم آیاتی هستند که افراد را به عبرت از سرگذشت پیشینیان و نیز وقایع رخ دادة پیرامونشان دعوت میکند؛ از جمله در سورة «آل عمران» چنین آمده است: «قد کان لکم آیئ فی فئتین التقتا فئئ تقاتل فی سبیل الله و أخری کافرئ یرونهم مثلیهم رأی العین والله یوید بنصره من یشاء إن فی ذلک لعبرئ لأولی الأبصار (آلعمران/۱۳): در دو گروهی که (در میدان جنگ بدر) با هم روبهرو شدند، نشانه (و درس عبرتی) برای شما بود؛ یک گروه، در راه خدا نبرد میکرد و جمع دیگری که کافر بود (در راه شیطان و بت).
» (مصطفوی، ۱۳۶۰، ج۸: ۱۱) لغو در اصطلاح به سخن بیهوده و یاوهای گفته میشود که هیچ سود و منفعتی ندارد و در اصطلاح قرآنی به کلام، عمل یا فکر بیهوده و باطلی که موجب غفلت انسان از یاد خدا شود، اطلاق میشود (پیشین) دربارة زمینههای لغو در قرآن کریم مواردی ذکر شده است؛ از جمله: • فراموش کردن یاد خدا و روز قیامت در این زمینه در سورة اعراف چنین آمده است: «الذین اتخذوا دینهم لهوا و لعبا و غرتهم الحیائ الدنیا فالیوم ننساهم کما نسوا لقاء یومهم هذا و ما کانوا بآیاتنا یجحدون (الاعراف/۵۱): همانها که دین و آیین خود را سرگرمی و بازیچه گرفتند و زندگی دنیا آنان را مغرور ساخت، امروزه ما آنها را فراموش میکنیم؛ همانگونه که لقای چنین روزی را فراموش کردند و آیات ما را انکار نمودند."