چکیده:
مساله پژوهش حاضر عدم کارآیی شیوه¬های سنتی در مدیریت توسعه کالبدی و نبود رویکردهای آینده-پژوهی در برنامه¬ریزی فضایی شهر بوکان می¬باشد. در این راستا با اتخاد رویکرد سناریو نویسی به بررسی توسعه فضایی – کالبدی شهر بوکان در آینده پرداخته می¬شود. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی – تحلیلی است و متغیرهای اصلی در سه سطح "ملی و بین المللی، "منطقه و ناحیه¬ای" و "محلی و شهری" به روش دلفی از طریق پرسشنامه جمع آوری شده¬اند و سپس با استفاده از نرم¬افزار MICMAC به تحلیل داده¬ها پرداخته و سناریو نویسی به شیوه شوارتز انجام گرفته و سپس با استفاده از نرم¬افزار Arcmap نتایج نهایی تصویرسازی شدند. نتایج تحقیق نشان دهنده این است میزان رشد فضایی – کالبدی شهر بوکان از سال 1345 تا 1385 برابر 36/8 درصد بوده و به صورت خطی در طول محور اصلی شهر توسعه پیدا کرده است و همچنین نتایج تحقیق نشان می¬دهد که شهر بوکان از نظر توسعه فضایی در 20 سال آینده با سه سناریو اصلی رو به رو خواهد شد. سناریو اول: توسعه فشرده شهر در مرزهای کنونی شهر، سناریو دوم : توسعه خطی در محور اصلی شهر همراه با تراکم کم، سناریو سوم : توسعه پراکنده و آشفته در همه جهات شهری.
خلاصه ماشینی:
نتایج تحقیق نشان میدهد میزان رشد فضایی- کالبدی شهر بوکان از سـال ١٣٤٥ تـا ١٣٨٥ برابر ٨/٣٦ درصد بوده و به صورت خطی در طول محور اصلی شهر توسعه پیدا کرده اسـت ؛ همچنـین براساس یافته های تحقیق ، شهر بوکان ازنظر توسعۀ فضایی در بیست سال آینده با سه سناریو اصلی روبـه رو خواهد شد: سناریو اول : توسعۀ فشردة شهر در مرزهای کنونی شهر؛ سناریو دوم : توسـعۀ خطـی در محـور اصلی شهر همراه با تراکم کم ؛ سناریو سوم : توسعۀ پراکنده و آشفته در همۀ جهات شهری.
اهداف اصلی برنامه ریزی سناریو در برنامه ریزی شهری عبارت اند از: ١- ارائۀ درک درستی از مشکلات کنـونی و آینده ؛ ٢- ترکیب آلترناتیوهای توسعۀ زیست محیطی در چـارچوبی کـه بـا آینـدة مـدیریت شـهری ارتباط دارد؛ ٣- شناسایی گسستگیها و احتمالاتی که به عنوان سیستم های هشـدار دهندة زودهنگـام عمل میکنند و برنامه هایی که برای این رویدادهای احتمالی بایـد تـدوین شـوند؛ ٤- برنامـه ریـزی سناریو نشان میدهد چگونه مسائل در درازمدت میتوانند سیاست های کوتـاه مـدت و بلندمـدت ر تحت تأثیر قرار دهند (٤٦٢ :١٩٩١ ,Khakee).
در این بخش از تحقیق براسـاس روش شوارتز، مراحل اصلی برنامه ریزی سناریو برای توسعۀ فضایی - کالبدی شهر بوکان به این شکل انجام گرفت : ٤-١-١- مشخص کردن موضوع اصلی سناریو مدیریت و برنامه ریزی راه بردی رشد و توسعۀ فضایی- کالبـدی شـهر در درازمـدت نیازمند روی کردی نوین است .