چکیده:
بسیاری از کشورهای درحال توسعه عضو WTO به دلیل آن که برای توسعه اقتصادی به زمان بیش تری احتیاج دارند، خواستار برقراری انعطاف بیش تر در به کارگیری قوانین ــ به ویژه درمورد برخی محصولات کشاورزی ــ هستند. سایر اعضا با در نظر گرفتن اهمیت رفتار متفاوت با کشورهای درحال توسعه ، نسبت به پذیرش قانونی مبنی بر انتخاب برخی محصولات کشاورزی (براساس سه معیار امنیت غذایی ، امنیت معیشتی و توسعه روستایی ) به عنوان «محصولات خاص » توسط این کشورها اقدام کرده اند. بخش کشاورزی ایران سهم معنی داری از شاخص های کلان اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلی ، اشتغال و صادرات غیرنفتی را در اختیار دارد؛ بنابراین ، تعیین محصولات خاص کشاورزی ، این امکان را به سیاستگذاران و مذاکره کنندگان می دهد که در جریان الحاق به WTO آمادگی بیش تری داشته باشند؛ بنابراین ، این مطالعه با استفاده از برخی شاخص های بین المللی ، محصولات خاص ایران در سال های ٨٨-١٣٨٤ را تعیین و با استفاده از روش تاکسونومی عددی ، آن ها را رتبه بندی کرده است . براساس نتایج این بررسی ، ٣٥ محصول کشاورزی در ایران برابر با ٦٦ ردیف تعرفه شش رقمی آسیب پذیرترین محصولات کشاورزی از نظر امنیت غذایی ، امنیت معیشتی و توسعه روستایی در جریان آزادسازی تجاری محسوب می شوند.
خلاصه ماشینی:
با توجه به آسیب پذیری بخش کشاورزی به عنوان مهم ترین بخش اقتصادی کشورهای درحال توسعه ، از جمله ایران ، و ضرورت تعیین محصولات خاص در ایران به دلیل پیش بینی شرایط پیش رو و امکان استفاده از شرایطی که برای اعضا وجود دارد و همچنین شناخت نسبی حساسیت های تولیدات بخش کشاورزی ، هدف این مطالعه شناخت و بررسی ابزارهای فوق و پیشنهادهای مربوطه توسط اعضای سازمان و همچنین ، تعیین و رتبه بندی محصولات خاص کشور است تا از این طریق آمادگی لازم برای شرکت در مذاکرات آینده WTO، فراهم آید.
به این منظور، در مطالعه حاضر با استفاده از داده های ملی و منطقه ای و بهره گیری از الگوها و معیارهای پیشنهادی در سطح بین المللی ، محصولات کشاورزی ایران بررسی شده و فهرست محصولات خاص از میان شان استخراج و با استفاده از روش تاکسونومی عددی ١ رتبه بندی شده است .
شاخص های امنیت غذایی برای ارزیابی اهمیت هریک از محصولات کشاورزی در تأمین امنیت غذایی یک کشور، به تعیین شاخص هایی نیازمندیم که این محصولات را با ابعاد چهارگانه امنیت غذایی به شرح زیر پیوند دهد١: ١) موجود بودن غذا٢ (تولید و عرضه کافی غذا) ٢) دسترسی به غذا٣ (دسترسی اقتصادی و فیزیکی کلیه افراد به غذا) ٣) ثبات غذایی ٤ ٤) استفاده از غذا٥ (سلامت و مفید بودن غذا) به عنوان نمونه در ارتباط با بعد «وجود غذا» باید شاخصی تعریف کرد که بتواند سهم هر محصول از کل مصرف غذا در سطح ملی را اندازه گیری کند.
Jales, Mario (2005); "Tariff Reduction, Special Products and Special Safeguards: An Analysis of the Agricultural Tariff Structures of G-33 Countries", Issue Paper, no.