چکیده:
ضرورت و چگونگی ارائه سنجههای دینداری متناسب با موقعیتهای اجتماعی و بررسی تأثیر وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری بر سنجش میزان دینداری جامعه مورد مطالعه دو هدف اصلی این مطالعه است. از دو روش اسنادی و پیمایش برای بررسی موضوع استفاده شده است. بررسیهای اسنادی و پیشینه های تحقیقاتی نشان می دهد با اینکه مدل های دینداری به اقتضای محتوای دینی، برداشت شارحین مذهبی و ساختار سیاسی-اجتماعی هر جامعه نسبی هستند، محققان سنجشگر میزان دینداری، برای وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری اهمیتی قائل نشده اند. همچنین جهت بررسی چگونگی تأثیر وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری بر نتایج تحقیق از روش پیمایش با ابزار پرسش نامه محقق ساخته بر روی جمعیت نمونه 339 نفری استفاده شده است. یافته های این بخش از تحقیق نشان می دهد که با اجرای تکنیک دو مرحله ای وزن دهی سنجه ای و ابعادی، میزان دینداری در ابعاد مختلف دینداری و دینداری کلی تغییر می کند. همچنین با اجرای این تکنیک روش شناختی، همراه با نوسان در سطح توصیفی، تأثیرات محسوسی در سطح تبیین و ارتباط متغیرهای دیگر با میزان دینداری نیز مشاهده می شود.
خلاصه ماشینی:
بررسیهای اسنادی و پیشینه های تحقیقاتی نشان می دهد با اینکه مدل های دینداری به اقتضای محتوای دینی، برداشت شارحین مذهبی و ساختار سیاسی-اجتماعی هر جامعه نسبی هستند، محققان سنجشگر میزان دینداری، برای وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری اهمیتی قائل نشده اند.
مسئله محوری این است که با توجه به نسبی بودن تئوریهای جامعه شناختی و همچنین مدل های نظری و تجربی دینداری، آیا بکارگیری یک مدل دینداری واحد برای جوامع و زمان های مختلفیک رویکرد علمی و قابل اتکاء نظری است ؟ چه استدلال های نظری و تجربی برای پاسخ منفی به سؤال قبلی وجود دارد؟ چگونه امکان بکارگیری مدل های نظری و تجربی دینداری بومی در تحقیقات فراهم میگردد؟ از چه تکنیک روش شناختی برای تولیدمدل های نظری و تجربی دینداری دقیق تر میتوان استفاده نمود؟ آیا وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری توانمندی پاسخ گویی به بومیسازی مدل های نظری و تجربی دینداری را دارا است ؟ چه ضرورتی برای وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری در تحقیقات جامعه شناختی وجود دارد؟ چه استدلال و منطقی پشتیبانوزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری وجود دارد؟چگونهامکان وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری محقق خواهد شد؟ با وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری چه تأثیراتیدر نتایج تحقیق صورت میپذیرد؟تکنیک روش شناختی وزن دهی سنجه ای و ابعادی دینداری چه تأثیریرا در سطح توصیفی و تبیینی تحقیقات مرتبط با دینداری خواهد گذاشت ؟ تعریف مفاهیم اساسی پژوهش دینداری:با رشد تحقیقات تجربی در حوزه جامعه شناسی دین ، سنخ شناسی ها از دینداری یا التزام دینی و تعداد ابعاد در درون آن سنخ شناسیها نیز تنوع یافت و از مقیاس های ساده تک بعدی به سمت مقیاس های پیچیده چندبعدی حرکت نمود (هیملفارب ، ١٩٧٥ :٦٠٦).