چکیده:
امپراتوری قدرتمند هخامنشی قلمرو پهناوری را در بر میگرفت که آسیای صغیر امروزی نیز بخشی از آن را تشکیل میداد. آسیای صغیر از جمله مناطقی بود که در دوران کوروش بزرگ و لشگرکشی او به لیدیه تحت حکومت پارسیان درآمد و شهرهای این ناحیه در پی سیاست تقسیم فضایی کشور، به شهربیهای هخامنشی اضافه شدند. اسامی همهی شهربیها در کتیبههای رسمی هخامنشیان نیامده است چرا که شیوه حکومتی هخامنشیان چنین بود که نواحی مفتوحه با حفظ استقلال داخلی تابع حکومت مرکزی بودند و برای احترام به استقلال داخلی این سرزمینها نام آنها در فهرستها نیامده است. لیکیه یکی از این سرزمینهاست که نامش در این فهرستها نیامده اما مورخان یونانی به آن به عنوان شهربی پارسیان اشاره کردهاند. این پژوهش به دنبال پاسخ گویی به این مسئله است که چه نوع آثار باستانی در این سرزمین از دوران پارسها برجای مانده است که میتواند ثابت کند لیکیه به راستی یکی از شهربیهای هخامنشیان بوده است؟ آثار و شواهد باستانی بر جای مانده این مسئله را کاملا تایید میکند. عمدهی آثار فرهنگی و باستانی که از خانتوس، پایتخت لیکیه برجای مانده است نقش برجستههایی است که از نقوش تخت جمشید الگوبرداری شدهاند و حضور هخامنشیان را در این سرزمین اثبات میکنند.
خلاصه ماشینی:
عمده ی آثار فرهنگی و باستانی که از خانتوس ، پایتخت لیکیه برجای مانده است نقش برجسته هایی است که از نقوش تخت جمشید الگوبرداری شده اند و حضور هخامنشیان را در این سرزمین اثبات میکنند.
در برخی از کتیبه ها به نام بعضی از این شهربیها اشاره شده و برخی دیگر را نیز از روی متون مورخان یونانی میشناسیم به هر حال آثار و شواهد مادی مکشوفه از حفاریهای مختلف باستان شناختی در این مناطق قابل مقایسه با آثار داخل ایران در دوره هخامنشی است که این امر حضور هخامنشیان را در این مناطق مستدل میسازد.
این بنا ستونی تدفینی است که بر یک شالوده حجیم قرار گرفته (تصویر شماره ١) و بر هر چهار وجه این ستون نقش برجسته های زیبایی وجود دارد که نقوش وجه شرقی تأثیرات هنر هخامنشی را در هنر این منطقه به نمایش میگذارند.
در یک صحنه ی دیگر شخصی بر تخت نشسته مشاهده میشود که فردی غیر نظامی چتری روی سر او گرفته است (تصویر شماره ١١) و ظاهرا این شخص از درجه بالایی برخوردار بوده و احتمالا ساتراپ باشد(-٨٦ :١٩٧٣ Shapur Shahbazi ٨٩ ) فریز سوم تشکیل شده از ١٣ تخته سنگ برجسته کاری شده با موضوعاتی مانند اجتماع بزرگان و هدیه آورندگان و خراج دهندگان و صحنه جنگ و شکار است .
(رجوع شود به تصویر صفحه) در فریز چهارم همین بنا، در صحنه قربانی، شخصی که روی نیمکت نشسته ریتونی از نوع کاملا پارسی در دست دارد که قابل مقایسه با ریتون های مکشوفه از این دوران است (تصویر شماره ١٢).
An Account of Discoveries in Lycia, Being a Journal Kept During a Second Excavation in Asia Minor, London .