چکیده:
یکی از ویژگی های دین اسلام ، برقراری وحدت ، بـرادری و صـلح در میـان آحـاد جامعـه اسـت ؛ بـه طوریکه بر این اساس ، زندگی اقشار مختلف مردم در جامعه اسلامی بر پایه همزیسـتی مسـالمت آمیـز شکل گرفته است . در این رابطه ، تعاملی که بین مسلمانان با اقلیت های مذهبی بر مبنـای قـرارداد ذمـه شکل گرفته ، از مصادیق مهم صلح جویی دین مبین اسلام است . بیگمان اثبات ادعـای عـدالت جـویی و صلح طلبی دین اسلام در برخورد با هم پیمانان خود، تنها با اثبات حقوق مسـلم اقلیـت هـای مـذهبی در جامعه اسلامی میسر است . با این رویکرد، مقاله حاضر بر آن است تا با کنکاش در آیات قـرآن و روایـات مربوطه به ارزیابی حقوق اقلیت های مذهبی هم پیمان ، در جامعه اسلامی بپردازد و اثبات کند کـه دیـن مبین اسلام همواره به دنبال صلح و یکپارچگی میباشد و اقلیت ها در جامعه اسلامی، هـیچ گـاه عنـوان بیگانه را نمیگیرند، بلکه با انعقاد قرارداد ذمه ، پیوند معنوی عمیقی با اسلام میبندند.
خلاصه ماشینی:
بررسی حقوق اقلیت های دینی و جزیه در قرآن حسین خاکپور دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان الهام السادات سادات حسینی کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث ، دانشگاه سیستان و بلوچستان (تاریخ دریافت : ١٣٩٣/٠١/٢٠؛ تاریخ پذیرش : ١٣٩٣/١٠/٠٨) چکیده یکی از ویژگی های دین اسلام ، برقراری وحدت ، بـرادری و صـلح در میـان آحـاد جامعـه اسـت ؛ بـه طوریکه بر این اساس ، زندگی اقشار مختلف مردم در جامعۀ اسلامی بر پایۀ همزیسـتی مسـالمت آمیـز شکل گرفته است .
حال باید دید دین اسلام که پیام آور صلح ، عدالت و مظاهر خوبیهاست ، چه حقوقی را برای اقلیت های تحت لوای خود در نظر گرفتـه اسـت ؟ همچنین باید دید آنچه به عنوان جزیه از اقلیت ها در حکومت اسلامی گرفته میشود، آیا اجحاف و ظلم در حق آنهاست یا علتی دیگر دارد که فقط باید اقلیت ها آن را بپردازند؟ در پاسـخ بـه ایـن سـؤال هـای بنیادی باید گفت اقلیت ها در جامعۀ اسلامی، هیچ گاه عنوان بیگانه نمیگیرند، لذا حکومت اسـلامی بـا اینان قراردادی با نام پیمان ذمه منعقد میکند که با انعقاد این قرارداد در حقیقت پیوند معنوی عمیقی بین این گروه ها با اسلام بسته میشود (زنجانی، ١٣٦٢: ٥٧) و «ذمی از فرق یهود و نصـاری آن کـس را گویند که در پناه اسلام اسـت و بـا مسـلمانان پیمـان و عهـد بسـته اسـت » (قرشـی،١٣٧٢، ج ٣: ٢٤).