چکیده:
در مقالة حاضر نسخهای نفیس از تاریخ نگارستان، اثر قاضی احمد بن محمد غفاری، از نویسندگان معروف قرن دهم هجری، بررسی شده است. این نسخه به شمارة 583 در کتابخانة کاخ گلستان نگهداری میشود. در این پژوهش، برای توضیح ویژگیهای نسخة مذکور، آن را با پنج نسخة خطی و یک چاپ سنگی این اثر مقایسه کردهایم. این نسخهها عبارتاند از: نسخ مورخ 993 ق، 1003 ق، و 1015 ق محفوظ در کتابخانة ملی ایران، نسخة مورخ 1010 ق محفوظ در کتابخانة آیتالله مرعشی، نسخة مورخ 1008 ق محفوظ در کتابخانة دانشگاه پرینستون امریکا، و چاپ سنگی مورخ 1275 ق در هند. بررسیهای انجامشده نشان میدهد از این اثر تحریرهای متعددی موجود است و شباهت نسخة شمارة 583 کاخ گلستان از جهاتی با نسخ مورخ 993 ق، 1003 ق، و 1015 ق محفوظ در کتابخانة ملی ایران و نسخة مورخ 1010 ق محفوظ در کتابخانة آیتالله مرعشی بیش از نسخة مورخ 1008 ق کتابخانة دانشگاه پرینستون و چاپ سنگی مورخ 1275 ق است. در این پژوهش، همچنین، به بررسی ویژگیهای سبکی و زیباییهای ادبی این اثر پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
بررسی های انجام شده نشان می دهد از این اثر تحریرهای متعددی موجود اسـت و شـباهت نسـخة شـمارة ٥٨٣ کـاخ گلستان از جهاتی با نسخ مورخ ٩٩٣ ق، ١٠٠٣ ق، و ١٠١٥ ق محفوظ در کتابخانة ملی ایران و نسخة مورخ ١٠١٠ ق محفوظ در کتابخانة آیـت الله مرعشـی بـیش از نسخة مورخ ١٠٠٨ ق کتابخانة دانشگاه پرینستون و چاپ سـنگی مـورخ ١٢٧٥ ق است .
در این نسخه ، ترقیمة کاتب ، که در آن نام و نشانی از او و یا تاریخ کتابت ذکر شده باشد، موجود نیست ، اما در حاشیة پایین صفحه عباراتی دربارة مؤلف ، احمد بن محمد غفاری ، نوشته شده است که امضای میرزا مخدوم شریفی را دارد و در آن اشاره شده که مؤلف از اولاد عبدالغفار، صاحب حاوی فقه شافعی ، است و در ٩٧٤ ق در بندر دابل وفات یافته است .
در پایین صفحه نیز عباراتی با امضای میرزا مخدوم دیده می شود که روشن می سازد این نسخه در اختیار شاه اسماعیل دوم بوده است .
اما در نسخة مورد بحث ما، هم در امضای میرزا مخدوم در صفحة ٢٦٣ نسخه عبـارت «مسمی به اشرف » آمده و هم شاه اسماعیل دوم در همان صفحه او را «اشرف الزمان » خطاب کرده است .
در صفحة آخر نسخه ، علاوه بر مطالبی که دربارة شاه اسماعیل دوم و میرزا مخدوم آمده است ، مطالب دیگری نیز به شرح ذیل دیده می شود که برخی از دیگر مالکان این نسـخه را نشان می دهد: هوالله تعالی ، خط شاه اسماعیل مرحوم پاره ای پر بد است و بد نوشته اند.