چکیده:
خروج نیروهای شوروی از افغانستان، مسئله افغان را در ذهن دولتمردان روس تا سالها بعد ـ زمانی که ریشه جنبشهای جداییطلبانه درون قلمرو خود را در افغانستان تحت سلطه طالبان یافتندـ به حاشیه راند. حادثه 11 سپتامبر 2001، ابعاد جدیدی از تروریسم و تهدیدهای بالقوه و بالفعل بنیادگرایان حاکم در افغانستان را آشکار کرد و تهاجم آمریکا جهت سرنگونی رژیم طالبان، فرصت ایفای نقش فعالتر در مناسبات بینالمللی و مبارزه علیه تروریسم را برای فدراسیون روسیه فراهم نمود. این مقاله در جستجوی پاسخ این سوال است که «سیاست امنیتی فدراسیون روسیه در قبال افغانستان پس از حوادث 11 سپتامبر 2001 چگونه قابلتحلیل است؟». یافتههای این مقاله که بر اساس تحلیل آخرین سند امنیت ملی فدراسیون روسیه و کنش و واکنشهای امنیتی این کشور در رابطه با افغانستان در درون جامعه افغانستان، حوزه اوراسیا مرکزی و در مرزهای فدراسیون روسیه انجامگرفته، حکایت از آن دارد که روسیه در دو سطح به اعمال سیاستهایی جهت کاهش یا رفع تهدیدات برخاسته از افغانستان مبادرت نموده است. در سطح نخست، این کشور اقداماتی را در ابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی ـ نظامی در افغانستان اتخاذ کرده که بهطور عمده همکاری با ناتو؛ مبارزه علیه تروریسم، تولید و قاچاق مواد مخدر؛ تلاش برای گسترش نفوذ سیاسی در افغانستان؛ حضور و سرمایهگذاری اقتصادی؛ اعطا و فروش تسلیحات؛ کمکهای نظامی، امنیتی و آموزشی بوده است. در سطح منطقهای نیز به همکاری با ناتو و آمریکا در ابعاد تدارکاتی، ارتباطی و اطلاعاتی پرداخته و در جهت تقویت و تحکیم نظامات امنیت منطقهای اوراسیا و جلب مشارکت افغانستان در این مناسبات حرکت کرده است.
خلاصه ماشینی:
یافته های این مقاله که بـر اسـاس تحلیل آخرین سند امنیت ملی فدراسیون روسیه و کنش و واکنش های امنیتـی ایـن کـشور در رابطـه بـا افغانستان در درون جامعه افغانستان، حوزه اوراسیا مرکزی و در مرزهای فدراسـیون روسـیه انجـامگرفتـه ، حکایت از آن دارد که روسیه در دو سطح به اعمال سیاست هایی جهت کاهش یا رفع تهدیـدات برخاسـته از افغانستان مبادرت نموده است .
در سطح نخست ، این کـشور اقـداماتی را در ابعـاد سیاسـی، اقتـصادی و امنیتی ـ نظامی در افغانستان اتخاذ کرده که به طور عمده همکاری با ناتو؛ مبارزه علیـه تروریـسم ، تولیـد و قاچاق مواد مخدر؛ تلاش برای گسترش نفوذ سیاسی در افغانستان؛ حضور و سرمایه گذاری اقتصادی؛ اعطـا و فروش تسلیحات؛ کمک های نظامی، امنیتی و آموزشی بوده است .
همچنین فدراسیون روسیه تلاش کرده است تا با ایجاد و تقویت ائتلاف های منطقـه ای ماننـد سازمان پیمان امنیت دسته جمعی و سازمان همکاری شانگهای و نیز تحکیم روابـط دوجانبـه امنیتی خود، مانع از گسترش تهدیدهای افغانستان به عمق استراتژیک و سرریز آن به قلمـرو خود، همچنین محدود ساختن نفوذ ایالات متحده آمریکا در آسیای مرکزی شود.
با توجه به دیدگاه نظری و مفهومی فوق ، مقاله حاضر در پاسـخ بـه ایـن پرسـش کـه «سیاست امنیتی فدراسیون روسیه در قبـال افغانـستان پـس از حـوادث ١١ سـپتامبر ٢٠٠١ چگونه قابل تحلیل است ؟» در بهره نخست تهدیدهایی را که از جانب افغانستان علیـه روسـیه متصور است ، بررسی نموده و در بهره دوم به بحث و تحلیـل اقـدامات و سیاسـت هـای اتخـاذ شده توسط روسیه در پاسخ به این تهدیدها پرداخته است .