چکیده:
مفهوم سرمایه اجتماعی، یک مفهوم فرا رشته ای است که طی پانزده سال اخیر مورد توجه بسیاری از شاخه های علوم انسانی قرارگرفته است . این مفهوم به طورکلی برروابط میان انسان ها تمرکز دارد . ادبیات سرمایه اجتماعی ، تا به حال ، علاوه برطراحی نظری این مفهوم ، درپی آن بوده که اهمیت این روابط را به لحاظ تجربی نیزبه اثبات رساند . در راستای مطرح شدن مفهوم سرمایه اجتماعی شیوه های برنامه ریزی نیز بارویکرد به مشارکت مردمی و توسعه پایدار با تاکید بر شاخص هایی همچون سنجش سرمایه اجتماعی، پایداری ، انعطاف پذیری و مشارکتی بودن شکل گرفته کهدر آن هر منطقه در اعمال سیاست های اقتصادی همراه با در نظر گرفتن مزیت نسبی دارای آزادی عمل زیادی گردید. یکی از دیدگاه های توسعه که در قالب مفاهیم مطرح شده شکل گرفته است « توسعه همه جانبه شهری» می باشد. بنا براین ، سه شاخص مدنظر پانتام ( اعتماد ، مشارکت و شبکه ها) در رابطه با سنجش سرمایه اجتماعی بر اساس 12 مؤلفه آن در سه طبقه برخوردار ، نیمه برخوردار و محروم از بعد پایگاه اقتصادی و اجتماعی ،در این مقاله مورد استفاده و سنجش قرار می گیرد. روش اجرای پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی بوده و نمونه 400 نفر از شهروندان مرد و زن شهر اصفهان در 14 منطقه شهرداری که بین 20 تا 64 سال بوده اند را تشکیل می دهد و نوع نمونه گیری استفاده شده خوشه ای چند مرحله ایی بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بین مؤلفه ای همکاری، ارزش های زندگی ، وساطت اجتماعی، حمایت اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی بین سه طبقه برخوردار، نیمه برخوردارو محروم تفاوت معنادار وجود دارد و مابقی مؤلفه ها فاقد تفاوت معنادار می باشد.میزان همکاری ، ارزش های زندگی ، وساطت اجتماعی، حمایت اجتماعی و مشارکت اجتماعی در طبقات محروم کمتر از نیمه برخوردار و برخوردار بوده است ولی میزان انسجام اجتماعی در طبقات محروم بیشتر از نیمه برخوردار و برخوردار بوده است.بین متغییر های پیش بینی کننده مؤلفه های سرمایه اجتماعی، بهترین پیش بینی کننده ها، پایگاه اجتماعی(تحصیلات فرد، تحصیلات پدر، تحصیلات مادر)و پایگاه اقتصادی(درآمد خانواده) بوده است.رابطه بین پایگاه اجتماعی و سرمایه اجتماعی معکوس و رابطه بین پایگاه اقتصادی با مؤلفه های سرمایه اجتماعی مستقیم می باشد.
خلاصه ماشینی:
com ٤-دانشجوی دکترای جامعه شناسی نظری- فرهنگی دانشگاه تهران مقدمه توسعه یکی از ابعاد مهم جامعۀ در حال تغییر است و در حال حاضر حق توسعه به عنوان یکی از انواع حقوق بشر محسوب می شود که شامل برخورداری انسان ها جهت مشارکت در سطوح مختلف جامعه و حق دریافت کمک و بهره مند شدن از مواهب و مزایای توسعه سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است ، این حق جزو حقوق بشری غیر قابل تفیض است و باید از صفاتی چون پایداری و توازن برخوردار بوده و هدفش رشد استعدادهای انسانی باشد.
به منظور سنجش سرمایه اجتماعی رویکردهای متفاوتی وجود دارد، در رویکرد اول واژه کلیدی اعتماد می باشد، به همین دلیل میزان اعتماد و نیز میزان مشارکت افراد در فعالیت های مدنی و انجمن های داوطلبانه مهمترین شاخص های سرمایه اجتماعی اند و رویکرد دومی بر این باور است که به خاطر کیفی بودن سرمایه اجتماعی سنجش آن بسیار دشوار بوده و برای اندازه گیری آن می توان از متغیرهایی چون جنایت ، فروپاشی خانواده ، میزان طلاق ، اعتیاد، خودکشی، طرح ودعاوی و دادخواهی، فرار از پرداخت مالیات ، کودک آزاری و غیره استفاده کرد (فوکویاما، ١٣٧٩).
-یافته های این پژوهش در جداول (٩) ملکی، حیدری و زاهدی (١٣٨٧) مبنی بر وجود تفاوت معنادار بین سطوح سرمایه اجتماعی با طبقات مختلف (برخوردار، نیمه برخوردار و محروم ) مطابقت دارد.
-یافته های این پژوهش در جداول (٨) و (٩) با یافته های موسوی، رفیعی، امینی رارانی(١٣٩١) ، اشرفی(١٣٨٩)مبنی بر وجود تفاوت معنادار بین سطوح سرمایه اجتماعی با طبقات مختلف (برخوردار، نیمه برخوردار و محروم ) مطابقت دارد.