چکیده:
تاثیر تعامل علم و دین، به ویژه اسلامی سازی علم در تحقق آینده مطلوب جهان اسلام، موجب بیان آرای متفاوت و بحث های گسترده از سوی اندیشمندان مسلمان شده است. ثمره این مبحث در پیشرفت جامعه مسلمانان، منوط به گزینش برترین نظر و نیل به اتفاق نظر دراین باره است. با این اوصاف، مسئله اصلی، عدم حصول اتفاق نظر در این حوزه است که ظاهرا یکی از مهم ترین عوامل آن، عدم شناخت جامع از رابطه علم و دین، به ویژه اسلامی سازی علم است؛ زیرا مسلما شناخت عمیق و دقیق از جوانب یک موضوع، زمینه ساز گزینش مطلوب و حصول اتفاق نظر اندیشمندان خواهد بود. بنابراین، در بررسی حاضر بر گفتمان «اسلامی سازی علم» که قائل به اسلامی سازی علم مدرن و یکی از گفتمان های مطرح درباره رابطه علم و دین در جهان اسلام است، تمرکز شده است. با استفاده از روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه، نشانه های اساسی که توسط این گفتمان، مفصل بندی شده و نظام معنایی آن را شکل داده، موردبررسی قرارگرفته است. با توجه به نشانه های مهمی مانند تمدن اسلامی، علم اسلامی و نقد تمدن و مدرنیته غربی که در نظام معنایی این گفتمان، مفصل بندی شده است، می توان گفت که تحقق تمدن نوین اسلامی، اسطوره و چشم اندازی است که گفتمان مذکور برای آینده جهان اسلام متصور است. در این مسیر، گفتمان فوق، علوم انسانی مدرن را نامطلوب دانسته و به میدان گفتمانی طرد کرده است و قائل به تولید علوم انسانی اسلامی یا اسلامی سازی آن است. این گفتمان هرچند جهت دهی اسلامی به علوم طبیعی را مطرح می کند، علوم تجربی نوین را مفصل بندی کرده است و از آن برای تحقق چشم انداز مطلوب سود می جوید.
خلاصه ماشینی:
با توجه به نشانه هاي مهمي مانند تمدن اسل مي ، علم اسل مي و نقد تمدن و مدرنيته غربي که در نظام معنايي اين گفتمان ، مفصل بندي شده است ، مي توان گفت که تحقق تمدن نوين اسل مي ، اسطوره و چشم اندازي است که گفتمان مذکور براي آينده جهان اسل م متصور است .
گفتمان اسلميسازي علم از مفصلبندي چه نشانههايي شکلگرفته و نظام معنايي آن چگونه است؟ علم مدرن در گفتمان يادشده چه جايگاهي دارد؟ مراد اين گفتمان از علم اسلمي چيست؟ و اسطوره گفتمان اسلميسازي علم براي حل مشکلت جهان اسلم چيست؟ پس از بيان مباحث نظري و روش پژوهش، رويکردهاي مختلف درباره رابطه علم مدرن و دين اسلم بيان ميگردد و آراي انديشمنداني مورد بررسي قرار ميگيرد که به عنوان سوژههايي سياسي در شکلگيري، تداوم و برجستهسازي گفتمان اسلميسازي علم، نقش مهمي داشتهاند و در اين مسير، بر نشانههاي اساسي تمرکز ميشود که مفصلبندي آنها، شکلدهنده نظام معنايي گفتمان اسلميسازي علم است.
بدين ترتيب در پژوهش حاضر، گفتمان اسلميسازي علم در مرکز بحث قرار ميگيرد و سعي ميشود نحوه مفصلبندي يا طرد نشانههاي تمدن و علم مدرن غربي، علم اسلمي و تمدن اسلمي در نظام معنايي اين گفتمان بررسي شود و اسطوره اين گفتمان براي آينده جهان اسلم تبيين گردد.
نتيجه گيري با توجه به يافتههاي بررسي حاضر، ميتوان گفت نشانه مرکزي گفتمان اسلميسازي علم، تمدن اسلمي است و مهمترين نشانههايي که مفصلبندي آنها توسط نشانه مرکزي، نظام معنايي اين گفتمان را شکل داده است، عبارتاند از: عقلنيت، نصوص و سنت اسلمي، نقد مدرنيته، آينده جهان اسلم، قرآن و حديث، فلسفه و عرفان.