چکیده:
جنگ استقلال الجزایر که از سال 1954 تا 1962 به طول انجامید و قربانیان زیادی بر جای گذاشت، در ادبیات فرانسه و فرانسهزبان بازتاب گستردهای داشته و دارد، چنانکه امروزه نیز، پس از گذشت نیم قرن از امضای توافقات اویان، همچنان شاهد پیدایش آثار جدیدی در مورد این جنگ هستیم. این آثار ادبی نهتنها به ثبت و ضبط برگی از تاریخ در حافظۀ جمعی دو ملت کمک میکنند، بلکه میکوشند پاسخی در خور کنجکاویهای زیرکانۀ نسل پرسشگر نو بیابند. البته باید توجه داشت که هر نویسنده، هرچند بهدنبال ترویج جهانبینی ازپیشتعیینشدهای نباشد، جنگ را از منظر خود بیان میکند و دیدگاه خاص خویش را نسبت به متن و حواشی آن دارد؛ بنابراین بررسی و مقایسۀ روایتهای مختلف از یک پدیدۀ واحد میتواند از تفسیرهای یکسویه جلوگیری کند و زوایای پنهان آن را نمایان سازد. در این مقاله تلاش شده ضمن ارائۀ تاریخچۀ مختصری از روابط فرانسه و الجزایر، و معرفی زمینههای اجتماعی و سیاسی تولید آثار ادبی، با رویکردی تطبیقی به برخی از آثار شاخص ادبیات فرانسهزبان در حوزۀ جنگ، به چگونگی بازنمایی جنگ استقلال در ادبیات فرانسه و الجزایر از منظر روایی پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
از سویی دیگر، بدیهی است کـه نـوع تعامـل و رابطـه ای کـه امروزه میان ملت های فرانسه و الجزایر حاکم است و در آثار ادبـی بـه نمـایش گذاشـته میشود، ریشه در گذشتۀ روابط دو کشور دارد، پس بررسی جریان هایی کـه زمینـه سـاز تحول در این روابط شده اند میتواند تا حد زیـادی نمایـانگر و روشـنگر آبشـخورهای فکری نویسندگان فرانسوی و الجزایری باشد.
چرا کشوری که خود را مهد حقوق بشر مـیخوانـد چنـین جنایـات عظیمـی را / علیه مردمی که خواستار دستیابی به یکی از ابتداییترین حقوق خود یعنی استقلال بودنـد، مرتکب شد؟ چطور ممکن بود سرزمینی که خـود را وام دار آمـوزه هـای فیلسـوفان عصـر روشنگری میدانست ، به مخالفت بـا یکـی از والاتـرین ارزش هـای انسـانی یعنـی آزادی برخیزد؟ مگر نه اینکه فرانسه بارها و بارها کشتار یهودیان توسط سربازان آلمـان نـازی را نکوهش کرد، پس چه شد که سربازانش دست به قتل عام هزاران مسلمان بیدفـاع زدنـد؟ درحالی که تعداد زیادی از نیروهای الجزایری دوشادوش ارتش فرانسـه در جنـگ جهـانی دوم شرکت کرده بودند و چه بسا جان خود را از دست داده بودند، آیا این درست بود کـه در فاصلۀ کمتر از ده سال برادران و هم وطنان آنها به دست همین ارتش بمباران شوند؟ دولت فرانسه که موقعیت خود را سخت متزلزل میدید، سعی میکرد تا حد ممکـن از بازتاب اخبار مربوط به جنگ در رسانه ها جلوگیری کند و از اعلام شـمار قربانیـان و میزان خسارت مالی ممانعت ورزد.