چکیده:
بیشک، برای کشوری که نخستین وزارت فرهنگ جهان را ﺗﺄسیس کرده است، فرهنگ از عناصر مهم دیپلماسی محسوب میشود. این توجه منحصربهفرد به فرهنگ و نقش آن در روابط بینالملل، مبتنی بر نگاه و توجهی است که دولت و سیاستگذاران فرانسوی از دیرباز به مقولة فرهنگ در داخل این کشور مبذول داشتهاند. از پنج قرن پیش تاکنون، در این کشور، فرهنگ مورد توجه دولت بوده و از اساسیترین عناصر هویت و قدرت شمرده شده است. به عبارت دیگر، فرانسه در طول تاریخ و به ویژه از زمان لویی چهاردهم، سعی کرده است شکوه و اقتدار تاریخی خود را بر پایۀ فرهنگ و هنر بنا کند. حمایت همهجانبۀ دولت از فرهنگ و طرح مباحثی چون «استثنای فرهنگی» در دوران اخیر نیز، در همین راستا انجام شده است. سؤالی که پیش میآید این است که فرانسه با چه نظام و پشتوانهای چنین شبکۀ پیچیدهای را برساخته و چه اهدافی را از این طریق دنبال میکند؟ مقالة حاضر میکوشد با رویکردی تاریخی، نقش و جایگاه فرهنگ را در سیاست داخلی و خارجی کشور فرانسه، ترسیم کند و تصویر روشنی از دیپلماسی فرهنگی این کشور به دست دهد.
خلاصه ماشینی:
اما تنها پیشـبرد مقاصـد سیاسـی و اقتصـادی نیسـت کـه فرانسه را به بهره برداری از سیاست های فرهنگی سوق داده ، بلکه ایـن کشـور از دیربـاز در پی هدفی مهم تر و در معنایی والاتر بوده است : اینکه در نظر جهانیان پرشکوه جلـوه کند؛ این بدان معناست که فرانسه میکوشد با نمـایش فرهنـگ و هنـر خـود در جهـان ، عظمت و اقتدار گذشتۀ خود را یادآوری کند، و به همـین دلیـل اسـت کـه بـر زبـان و ادبیات و هنر خود بیش از هر ابزار و کالای دیگری در روابط فرهنگیش تأکید دارد.
امـا همان گونه که اشاره شد، این دیپلماسی خـود مبتنـی بـر نگـاهی اسـت کـه دولتمـردان فرانسوی از گذشته های دور به مقولۀ فرهنگ داشته اند و از آن ، پـیش از اینکـه همچـون ابزاری در روابط خارجی استفاده کنند، برای کسب اعتبـار و قـدرت در داخـل فرانسـه استفاده کرده اند.
در واقع ، از زمانی که مفهوم «قـدرت نـرم » بـه یکـی از نظریـه هـای مرسـوم روابـط بین الملل تبدیل شده و مطابق با آن ، ظرفیت تأثیرگذاری یک کشور بـر اسـاس الگـویی / فرهنگی و توان قبولاندن جهان بینی خود بر سایر کشـورها تعریـف شـده (١٩٩٠ Nye)، فرانسه نیز بسیار از آن استفاده کرده است .
L'Alliance française آلیانس فرانسز در سال ١٨٨٣م ، در زمان دولت ژول فری تاسیس شد و هدف آن اعتلای فرهنگ و زبان فرانسه در خارج از کشور فرانسه است .