چکیده:
در این نوشتار، روایات عصمت که در کتب معتبر حدیثی شیعه ، همچـون «الکـافی، معـانیالاخبـار، الخصال و کفایهالاثر» وجود دارند، مورد بررسی سندی متنـی قـرار گرفتـه اسـت و مشـخص شـده کـه مهم ترین مستند عصمت امامان (ع )، وجود نصوص قرآنی و روایاتی است که در میان امامیه بر آنها اتفاق نظر وجود دارد. هدف اصلی مقاله حاضر بررسی روایاتی است که لفظ «عصمت » در آنهـا بـه کـار رفتـه است و با بررسی انجام گرفته ، این روایات حدودا ٤٧ حدیث میباشـد کـه بـا حـذف احادیـث تکـراری، نزدیک به ١٥ حدیث میباشد. در حالت کلی میتوان گفت وضعیت راویان بر مبنای آراء رجالیون شیعه بررسی گردید و معلوم شد که در بیشتر سلسله سند روایات عصمت ، افراد موثق قـرار گرفتـه انـد. البتـه اندکی از آنان نیز بر طبق گفته های رجالیون موثق نیستند، ولی درصدی از این راویان مجهول ، افـرادی هستند که در سلسله سند روایات «کامل الزیارات » قرار گرفته اند و از آنجا که ابن قولویه ، در مقدمـه ایـن کتاب ، همه راویان این کتاب را ثقه معرفی کرده ، میتوان برای این افراد درجه ای از وثاقت قائل شـد. در بین این روایات ، اکثر آنها از نوع احادیث معنعن هسـتند کـه شـامل احادیـث صـحیح ، حسـن و موثـق میباشند. بررسی محتوایی این روایات بیانگر آن است که محور غالـب ایـن احادیـث ، فضـایل و صـفاتی است که یک فرد معصوم ضرورت دارد که داشته باشد؛ از جمله این صـفات : معصـوم بـودن از گناهـان ، امین خدا بودن ، مطهر از ذنوب و عیوب و ... و با بررسیهای انجام شده ثابت شده که این صفات مختص امامان معصوم (اهل بیت ) پیامبر (ص ) هستند که از سوی خداوند معصوم میباشند.
خلاصه ماشینی:
بر همین اساس ، علمای امامیه از جمله دلایلی که برای اثبات اعتقاد خود میآورند، آیات ، و روایاتی است که از پیامبر اکرم (ص ) و ائمۀ معصومین (ع ) رسـیده اسـت و در ایـن تحقیـق ضـمن بررسی سندی روایات «عصمت » در چهار کتاب روایی، که دلالت بر عصمت ائمه (ع ) مـیکننـد، بـه وجود صفاتی که در امام معصوم (ع ) ضرورت دارد نیز میپردازیم .
ک؛ نجاشـی، ١٣٦٥: ٣٧٧ و خـوئی، ١٣٧١، ج ١٩ـ١٨: ٣٠٠ـ٥٤) و این که قاسم بن مسلم نیـز از اصـحاب امـام صـادق (ع ) و فاضـل و ممدوح میباشـد (ر.
بررسی سند حدیث ١ـ محمد بن علی ماجیلویه : از مشایخ شیخ صدوق ، ثقـه ، عـالم و فقیـه مـیباشـد (ر.
بررسی سند حدیث ١ـ علی بن احمد بن موسی: بر طبق نظریۀ آقای خوئی، علـی بـن أحمـد بـن موسـی (بـا لقـب الدقاق یا بدون آن ) همان علی بن احمد بن محمد بن عمران الدقاق است و هر سه عنـوان بـه یـک نفر برمی گردد و صدوق بارها بر او ترحم کرده اسـت (خـوئی ، ١٣٧١، ج ١٨: ٢٧٧).
بررسی سند حدیث ١ـ محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه القمی (شیخ صدوق ): دارای وجـه نـزد اهـالی خراسان و ثقه میباشـد (ر.
بررسی سند حدیث ١ـ علی بن حسن بن محمد: الطائی الجرمی، فقیه و ثقـه در حـدیث مـیباشـد و واقفـیمـذهب میباشد (ر.