چکیده:
تروریسم و گرایش به خشونت و افراطیگری از جمله پدیدههایی است که بیشترین تهدید را علیه صلح و امنیت بینالمللی در سالهای اخیر رقم زده است. تصویب قطعنامه شماره A/68/L.31 در تاریخ 10 دسامبر 2013 با عنوان «جهان علیه خشونت و افراطیگری» در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران که با رای قاطع نمایندگان 190 کشور جهان و بدون مخالفت به تصویب رسید، نشان از آن دارد که جامعه جهانی تا چه میزان از ناحیه این پدیده احساس خطر میکند. از بین مناطق مختلف جهان، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بیشتر از سایر مناطق با پدیده تروریسم و افراطیگری دست و پنجه نرم میکند. ظهور طالبان، القاعده، القاعده مغرب اسلامی (آکیم)، داعش، انصار الشریعه و بسیاری دیگر از گروههای تروریستی و افراطی در این منطقه خود شاهد این مدعا است. دلایل بروز تروریسم در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را میتوان در زمینههای مختلف از جمله سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جستجو کرد که پرداختن به همه آنها پژوهش مفصلی را طلب میکند. در این نوشتار در پی آن هستیم که نشان دهیم چگونه عوامل فرهنگی، از جمله عقاید، باورها، سنتها، ارزشها و الگوهای رفتاری ریشهدار و دیرپا، باعث شدهاند که گروهها و جریانات مختلف در این منطقه از جهان به بازتعریف هویت خود در جهت گرایش به رفتارهای تروریستی و افراطی بپردازند.
خلاصه ماشینی:
"4 میلیون نفر) (آمار بانک جهانی) پس از تعریف فرهنگ و بازشناسی عوامل فرهنگی، به پیشینه تاریخی- هویتی جریانات افراطی در تاریخ اسلام و منطقه از نگاه نظریه انتقادی خواهیم پرداخت و با بهرهگیری از نظریه سازهانگاری نشان خواهیم داد که چگونه این جریانات فکری در تعامل با دیگر بازیگران و با استفاده از ابزارهای جدید در صدد بازتعریف هویت خود و گرایش به اقدامات تروریستی اقدام کردهاند.
از آنجا گروههای افراطی در خاورمیانه و شمال آفریقا در پاسخ به شرایطی که از نگاه نظریه انتقادی قابل شرح است به بازسازی هویتی در جهت گرایش به اقدامات خشونت آمیز برآمدهاند، لذا در این نوشتار پس از نگاهی اجمالی به اصول نظریه انتقادی و اشاره کوتاهی به نحوه شکلگیری هویت از نگاه نظریه سازهانگاری، به موضوع مورد بحث خواهیم پرداخت.
پیشینه تاریخی- هویتی جریانات سیاسی افراطی در خاورمیانه و شمال آفریقا با نگاهی به پیشینهی جریانات و اقدامات خشونت آمیز در منطقه میتوان دریافت که آموزههای دوران کودکی، شرایط فرهنگی، سیاسی و اجتماعی- اقتصادی در منطقه به گونهای بوده است که زمینه را برای بروز رفتارهای - Kroeber - Kluckhohn - Culture خشونتآمیز فراهم کرده است.
نتیجهگیری ویژگیهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جوامع خاورمیانه و شمال آفریقا باعث شده است که زمینه بروز رفتارهای خشونتآمیز و تروریستی در بین مردمان این منطقه از جهان بیش از سایر مناطق باشد.
آموزههای فرهنگی که از دوران کودکی فراگرفته میشود، تعصبات مذهبی و اختلافات قومی و مذهبی که حضوری ریشهای و دیرینه در تاریخ کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا دارند، باعث شده است که زمینه برای بروز رفتارهای افراطی و خشونتآمیز در این منطقه فراهم شود."