چکیده:
این نوشتار درپی آن است تا با نگاهی به دوران آغاز ساخت پیکرک های انسانی در داسه بارور (لوانت، میانرودان، آناتولی و غرب ایران)، در یک بررسی تطبیقی دلایل ساخت و مفاهیم آنها را کنکاش کند. این امر به دیگر پژوهشگران یاری میرساند تا با پیگیری مسیر زمانی ساخت پیکرک ها آنها را با یکدیگر مقایسه کنند. گستره تاریخی آثار موزهای بررسی شده، پایان فراپارینه سنگی تا پایان نوسنگی را در بر می گیرد.
مقاله چهار هدف نهایی را پیگیری می کند: بررسی نظریات و تفاسیر پژوهشگران درباره کارکرد پیکرکهای انسانی دوره نوسنگی، بررسی تپه های نوسنگی داسه بارور که پیکرک های انسانی ساخته اند به تفکیک مناطق و با ترتیب زمانی، طراحی نقشه پیکرک های انسانی نوسنگی داسه بارور و پیجویی دلایل آغاز ساخت پیکرک های انسانی در تغییرات بافت اقتصادی منطقه.
داده های پژوهش در یک بررسی کتابخانهای و موزهای گردآوری شده اند. روش پژوهش، مقایسه تطبیقی ساختار پیکرک ها و بررسی تحلیلی ارتباطشان با یکدیگر بوده است. این نوشتار براساس هدف از گونه پژوهش های بنیادی و از حیث ماهیت و روش، تاریخی است. تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش از نوع کیفی بوده است.
برجسته ترین نتیجه ای که به دست آمد، برتری مطلق پیکرک های زنانه بر مردانه از دیدگاه شمار و گوناگونی بود. از سوی دیگر به نظر میرسد غرب منطقه یادشده با فاصلهای نزدیک به یک هزاره زودتر از شرق آن، ساخت پیکرکهای انسانی را آغاز کرده و درست با همین تفاوت زمانی، زودتر به کشاورزی روی آورده است، درحالی که آغاز دامپروری در شرق منطقه بوده است. بر پایه اسناد باستان شناختی می توان بیان داشت که فرایند ساخت پیکرک های انسانی همبستگی بسیار نزدیکی با آغاز به کشاورزی و رویآوردن به اقتصاد مبتنی بر برزیگری و کشت زمین دارد.