چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به مولفه های هویتی (ملی و دینی ) در کتاب های درسی اول و دوم ابتدایی سال تحصیلی ٩٠-٨٩ انجـام گرفتـه اسـت . در این پژوهش کتاب های دو مقطع اول و دوم کـه در مجمـوع بـالغ بـر ٨٧٥ صـفحة تصویری بوده با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با بکـارگیری تکنیـک هـای مــشاهده ، مطالعــات کتابخانــه ای و مــصاحبه بــا مــدیران ، دســت انــدرکاران و پژوهشگران حوزة تعلیم و تربیت مورد بررسی قرار گرفتـه انـد. اطلاعـات بدسـت آمده از بررسی تصاویر در هفت دستة کلـی شـامل عناصـر تـصویری هماهنـگ ، خنثی ، متضاد و ترکیب های مختلف آنها دسته بندی و پردازش شده است . یافته های پژوهش نشان می دهد که در این کتاب ها توجه متعادلی به عناصر و مولفه های هویت دینی و ملی نشده و اگر در بعضی صفحات نیز تصاویر متناسب با هویت ملی و دینی دیده می شود با قرارگیری در کنار عناصـر متـضاد و خنثـی تاثیر بایستة خود را از دست داده و کمرنگ تر شده است ، به طوری کـه صـفحات هماهنگ با ٩٣ صفحه در مقابل صفحات خنثی شامل ٥٩٢ صفحه و متضاد شامل ١٩ صفحه قرار می گیرند. در واقع می توان گفت صفحات و تصاویر ایـن کتـاب هـا در زمینة انتقال مفاهیم هویتی بسیار کمرنگ ایفای نقش نموده اند.
خلاصه ماشینی:
سؤالات و فرضیه های تحقیق الف ) پرسش اصلی تصاویر کتاب های درسی اول و دوم ابتدایی تا چه اندازه به مقولة هویت (ملی و دینـی ) اشاره دارند؟ ب) پرسش های فرعی ١- چه رابطه ای میان محتوا و تصاویر در این کتاب ها وجود دارد؟ ٢- اساسا مقولة هویت ملی در این کتاب ها چه جایگاهی دارد و تـا چـه انـدازه بـه آن دقت می شود؟ ٣- چه زمینه ها و یا چه عنوان هایی را می توان در راستای تقویت و قوام مفهـوم هویـت ملی به مطالب این کتاب ها اضافه کرد؟ 122 / مفهوم شناسی هویت و هویت ملی هویت از واژگانی است که در عصر حاضر توجه زیادی را به خود جلـب کـرده اسـت علت آن است که این واژه در ابعاد مختلـف زنـدگی اجتمـاعی ، سیاسـی ، اقتـصادی ، و فرهنگی هر کشوری حضور دارد.
هم چنین در بررسی کتب مذکور با در نظر گرفتن مؤلفه هایی ماننـد ١- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ٢- برنامه های کلان نظام آمـوزش و پـرورش نوین ٣- بررسی تطبیقی رویکرد برخی کشورهای پیشرفته به نظام آمـوزش و پـرورش بعد هویت به صورت عمیق تری بررسی شده است و با توجه به نظریه هـای مربـوط بـه ملیت ، مردم وهویت ملی در تئوری های سیاسـی الـوین تـافلر، هـانتینگتون ، فوکویامـا، برژینسکی و دیدگاه های مبتنی بر تئوری های دهکده جهانی و جهانی شدن از یک سـو و تئوری جهانی شیعی ، تلاش خواهد شد با بهره گیری از نقاط مشترک این تئوری ها و بـا حفظ ملیت و صیانت از زبان فارسی راهکارهای تئوریک برای افـزایش مبـانی هویـت ملی در کتاب های مورد اشاره (اول و دوم ) صورت پذیرد.