چکیده:
چکیده نویسندگان مقالۀ حاضر با تکیه بر معرفتشناسی پیشینی و پسینی، در پی بررسی مفهوم عدالت از دیدگاههای مختلف در اندیشۀ سیاسی غرب و اسلام هستند، که نمود آن را میتوان در جدال اندیشهورزی تاریخمند و فراتاریخمندگرایی در بحث عدالت مشاهده کرد. لذا، با انتخاب روش تفهمی حامد ابوزید، تلاش شده است تا در دو بخش مجزا و با گزینش اندیشمندانی از سه دورۀ کلاسیک، جدید، و معاصر مغرب زمین از یک طرف و برخی از متقدمین و متأخرین اندیشۀ اسلامی از طرف دیگر، پیشینۀ مجادلات غربی و اسلامی مورد کنکاش قرار گیرد. بدین مفهوم که در بخش غربی آن تأکید خواهد شد که تاریخمندی و فراتاریخمندی مفهوم عدالت در مغربزمین رابطۀ تقریبا اینهمانی با ازلی و مخلوق بودن مفاهیم در ساحت اندیشۀ اسلامی دارد. بر این اساس، سؤال و فرضیۀ تحقیق به شرح ذیل است: سؤال اصلی: چه نسبتی میان سامان مفهوم عدالت در دو ساحت اندیشهورزی اسلامی و مغربزمین وجود دارد؟ فرضیه: جدالی که در مغربزمین پیرامون تاریخمندی و فراتاریخمندی مفهوم عدالت وجود دارد در قلمرو اندیشۀ اسلامی در ذیل جدالهای ازلی بودن و مخلوق بودن متن مقدس قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
عدالت در بستر مجادلات تاریخ مندی و فراتاریخ مندگرایی طهماسب علیپوریانی * سید امیرحسین بنی اشراف ** چکیده نویسندگان مقالة حاضر با تکیه بر معرفت شناسی پیشینی و پسینی ، در پی بررسی مفهوم عدالت از دیدگاه های مختلف در اندیشة سیاسی غرب و اسلام هستند، که نمود آن را می توان در جدال اندیشه ورزی تاریخ مند و فراتاریخ مندگرایی در بحث عدالت مشاهده کرد.
بر این اساس ، سؤال و فرضیة تحقیق به شرح ذیل است : سؤال اصلی : چه نسبتی میان سامان مفهوم عدالت در دو ساحت اندیشه ورزی اسلامی و مغرب زمین وجود دارد؟ فرضیه : جدالی که در مغرب زمین پیرامون تاریخ مندی و فراتاریخ مندی مفهوم عدالت وجود دارد در قلمرو اندیشة اسلامی در ذیل جدال های ازلی بودن و مخلوق بودن متن مقدس قرار می گیرد.
این اندیشه که معرفت حقیقی و مطلق امکان پـذیر هست یا نه ، همواره مسئله ای بوده است که بسـیاری از اندیشـمندان سیاسـی بـه آن پاسـخ داده اند و نمود آن را در اندیشة سیاسی معاصر می توان در آرای هیوم و کانت مشاهده کرد.
بر این اساس ، ابوزید ضمن یک خوانش تاریخ مند از شکل گیری اندیشة اسلامی ، تلاش می کند ثابت کند، امکان برخورداری از عدل و عدالت برای غیر مسلمانان نیز وجود دارد و برخی مسائل که در بررسی های امروزی با مفهوم عدل در تضاد به نظر می آیند، با فرهنگ جوامع بشری قبل از اسلام هم خوانی دارند.