چکیده:
امروزه پیشگیری غیرکیفری از جرم، جایگاه ارزشمندی در سیاست جنایی کشورها به خود اختصاص داده است. علت این امر را نیز میتوان افزایش بی رویه ارتکاب جرم در جوامع و عدمتوفیق در اقدامات قهرآمیز و سرکوبگرانه و بدوننتیجه حقوق کیفری در مبارزه با بزهکاری دانست. بههمینعلت، تلاشهای گستردهای در سطح بینالمللی به صورت تصویب و پذیرش اسناد بینالمللی حقوق بشر در جهت کاهش بزهکاری صورت پذیرفته است. اسنادی که عمدتا افزایش کارایی امور غیرکیفری از جمله بهبود وضعیت اقتصادی را مدنظر قرار دادهاند. بهعبارت دیگر، اقداماتی نیز که تاکنون در این راستا در جهان اتخاذ شده، بدون توجه کافی به سایر معیارها از جمله اخلاقی و تربیتی که سهم عمده ای در پیشگیری غیرکیفری از جرم ایفا میکنند میباشد. این در حالی است که بررسی فرامین و توصیههای مندرج در نهجالبلاغه نشان میدهد قرنها قبل از آنکه مفهوم پیشگیری غیرکیفری از جرم در علوم جنایی مطرح شود، این موضوع بهصورت همه جانبه مورد توجه امیرالمؤمنین علی(ع) قرار داشته است.
خلاصه ماشینی:
"این در حالی است که بررسی فرامین و توصیه های مندرج در نهج البلاغه نشان میدهد قرن ها قبل از آن که مفهوم پیشگیری غیرکیفری از جرم در علوم جنایی مطرح شود، این موضوع به صورت همه جانبه مورد توجه امیرالمؤمنین علی(ع ) قرار داشته است .
پیشگیری غیر قهرآمیز نیز که در برگیرنده مجموعه تدابیر غیرکیفری با هدف مقابله با بزهکاری از رهگذر کاهش یا از بین بردن علل جرم زا و تأثیرگذار بر موقعیت های پیش جنایی است (مظلومان ، ١٣٥٦: ١٥٠ و ریموند گسن ، ١٣٧٠: ١٧٨)، در یک تقسیم بندی رایج به پیشگیری اجتماعی ١ که بیشتر با تأمین حقوق اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مـردم در سطح جامعه محقق میشود و پیشگیری وضعی ٢که از طریق تغییر موقعیت ها و فرصت های بزهکارانه و مداخله در اوضاع و احوال پیرامونی از وقوع جرم پیشگیری میکند، تقسیم شده است .
در این مقاله که در دو گفتار تنظیم شده است به بررسی پیشگیری غیرکیفری از بزهکاری در جرم شناسی علمی و آنچه که در خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه آمده است پرداخته میشود.
در راستای پیشگیری از فقر نیز ماده ٢٥ اعلامیه جهانی حقوق بشر و بند ١ ماده ١١ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مقرر کرده اند که هر کس حق دارد از سطح زندگی شایسته برای تأمین سلامتی و رفاه خود و خانواده اش از حیث خوراک، پوشاک، مسکن ، مراقبت های پزشکی و دیگر خدمات اجتماعی لازم برخوردار باشد و در کلیه مواردی که از وسایل امرار معاش محروم میشود از شرایط آبرومندانه زندگی برخوردار شود."