چکیده:
تمام بخار آب موجود در ستونی از جو که قابلیت بارش دارد و از سطح زمین تا نقطه پایانی بخارآب در جو ادامه پیدا میکند، آب قابل بارش کلیگویند. این عنصر تحت تاثیر توپوگرافی و همچنین ارتفاع دچار تغییراتی میگردد. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر عوامل محلی و مکانی بر توزیع بیشینههای آب قابل بارش ایران میباشد. برای این منظور دادههای فشار، رطوبت ویژه ، مولفه مداری و مولفه نصفالنهاری از پایگاه داده NCEP/NCAR وابسته به سازمان اقیانوسشناسی ایالاتمتحده استخراج و مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفت. روشهای مورد استفاده در این مطالعه، ضریب همبستگی و رگرسیون میباشد. سپس به منظور دست یابی بهتری نسبت به آب قابل بارش شیب تغییرات و روند شیب تغییرات بیشینه آب قابل بارش محاسبه گردیده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان میدهد که در بین عوامل مکانی، ارتفاع بیشترین تأثیر را در توزیع مکانی بیشینه آب قابل بارش داشته است. برخلاف بسیاری از دانشمندان که بر این عقیده بودند که با افزایش عرض جغرافیا، آب قابل بارش کاهش پیدا میکند، این قاعده در محدوده جو ایران کمتر به چشم میخورد. با این وجود بیشتر شیب تغییرات آب قابل بارش در بخشهای از ارتفاعات زاگرس، غرب و جنوب غرب رخ داده است. نتایج حاصل از تحلیل چرخه ها نشان داد که بیشینه های آب قابل بارش در ایران دارای چرخه های کوتاه مدت 2 تا 4 ساله میباشند.
خلاصه ماشینی:
کلید واژگان : آب قابل بارش ، رطوبت ویژه ، شیب تغییرات ، رگرسیون ، تحلیل هارمونیک مقدمه کشور ایران در محدوده جغرافیایی خشک و نیمه خشک قرار دارد به طوری که میزان بارندگی آن کمتر از یک سوم متوسط بارندگی جهانی می باشد (مسعودیان ١٣٩٠) ؛ ازاین رو مدیریت منابع آب بارندگی برای کشور ما ضروری به نظر می رسد.
از آنجای که بخار آب جو نسبت به سایر گازها حجم کمی 1 -Adiyamay 2 -Dai and Trenberth 3- Stanton 4 -Johan and karalis 5 - Parameswaran and Krishna Murthy از جو را به خود اختصاص داده اما نقش بسیار مهم و کلیدی را در بیلان انرژی، کنترل دما و منبع رطوبت مورد نیاز برای تشکیل ابر و بارندگی مختلف جوی دارد.
برای مثال در این زمینه میتوان به تأثیر ناهمواریای زاگرس در توزیع پراکندگی بارش اشاره کرد به طوری که به عقیده بسیاری از محققین عامل اصلی بعضی از بیابان های ایران همین ناهمواری ها میباشد که باعث ایجاد بیابان های بادپناه شده است .
روش شناسی تحقیق به منظور محاسبه آب قابل بارش ، داده های فشار و رطوبت ویژه طی دوره ١٣٩٠-١٣٤٠در محدودة ایران زمین (از ٢٥ تا ٤٠ درجه شمالی و از ٤٢/٥ تا ٦٥ درجه شرقی) استخراج گردیده است سپس با استفاده از امکانات برنامه نویسی در محیط نرم افزار GRADS، انتگرال وزنی رطوبت در راستای عمودی بین ترازهای ١٠٠٠ تا ٢٧٥ هکتوپاسکال محاسبه شد.
Empirical Modeling of Layered Integrated Water Vapor Using Surface Mixing Ratio in Nigeria, journal of applied metrological and climatological, vol 48, pp.