چکیده:
یکی از تفاوتهای جدی مکاتب نوواقعگرایی و نهادگرایی نولیبرال در روابط بینالملل به موضوع همکاری مربوط میشود. پیروان نهادگرایی نولیبرال بر خلاف طرفداران نوواقعگرایی معتقدند که در روابط بینالملل، حتی در شرایط هرجومرج و فقدان حاکمیت مرکزی در سطح جهان، میتوان با کمک نهادهای بینالمللی به همکاریهای بینالمللی دست یافت. این تفاوت نگاه به همکاری حاصل اختلاف نظر این دو مکتب دربارة دستاوردهای مطلق و نسبی است. از این رهگذر، با بهکارگیری این دو دیدگاه در حوزة مبادلات انرژی به دو نگاه متفاوت «خودکفایی انرژی» و «وابستگی متقابل انرژی» رسیدهایم. در قدم بعدی، با عملیاتی کردن این نظرگاهها در مبادلات نفت و گاز ایران طی سالهای 1995 تا 2005 بهعنوان نمونة پژوهشی، و نیز با استفاده از آمار و ارقام منتشر شده، درستی این فرضیه را نشان دادهایم که مبادلات نفت و گاز در چارچوب نظام مبتنی بر وابستگی متقابل انرژی به همکاریهای بینالمللی (با) ایران منجر شده است.
The initial discrepancy of «Neorealism» and «Neoliberal Institutionalism» reffers to the matter of cooperation in international relations. This is because، the first yieldes relative gains، while the latter accountes on absolute gains in cooperative atmosphere. Also Neoliberal Institutionalism، unlike Neorealism، believes that with the help of international institutions، one can gain international cooperation. The second step of this argument is structured around the competing views of «energy independence» and «energy interdependence» regardes. Then we apply this framework to Iranian oil and gas trade structure with current statistics to support the validity of cooperation from energy interdependence point of view.
خلاصه ماشینی:
طبـق نظر یرگین ، افزایش همگرایی پارامتر قاطع دیگـری در برقـراری امنیـت انـرژی اسـت کـه بـه رسمیت شناختن و پذیرفتن آن بسیار ضروری است ، زیرا فقط یک بازار نفـت وجـود دارد، بـا نظامی پیچیده و جهان گسترکه میلیون ها بشکه نفت را در روزبه حرکـت در مـی آوردو بـرای همۀبازیگران امنیت انرژی به ثبات این بازار بستگی دارد (٩٨ :١٩٨٣ ,Yergin and Hillenbrand).
وابستگی کشورهای منتخب به نفت خلیج فارس در سال ٢٠٠١ کشور عربــــــــستان ایران عراق امارات متحدة عربی کویت عمان قطر یمن سعودی ژاپن 31 12 -- 32 13 -- 11 -- چین 24 32 -- -- -- 24 -- 19 اتحادیۀ اروپا 42 25 25 -- 7 -- -- -- آمریکا 63 -- 25 -- 11 -- -- -- (Energy Information Administration 2001, World Bank Development Indicators 2001) در نمودار ٤ وابستگی کشورهاو مناطق منتخب جهان نسبت به نفت صادره از اوپک و نیـز کشورهای حاشیۀ خلیج فارس عضو اوپک در سـال ٢٠٠٧نـشان داده شـده اسـت .
OPEC Secretariat, March 2004) ظرفیت گازی ایران ایران با در اختیار داشتن حجم عظیمی از ذخایر گاز طبیعی، قریب بـه ١٦ درصـد گـاز جهـان ، دومین کشور گازی جهان پس از روسیه است ٢٠٠٥ EIA, Country Analysis Briefs: Iran, May) (٢٠٠٦.