چکیده:
یران در سه دهه اخیر همواره در پی گزینه هایی برای مقابله با تحریم های اقتصادی غرب بوده است از دیگر سو در میانه این دهه با توجه به انجام اصلاحات در چین، این کشور شروع به رشد فزاینده ای نمود تا اینکه به دومین قدرت اقتصادی بدل گشت. ظهور چین به عنوان قدرتی اقتصادی، گشایشی استراتژیک برای ایران پدید آورد، بنابراین به سبب نیاز متقابل دو کشور به یکدیگر، مناسبات و تعاملات ایران و چین در حوزه های وسیعی بخصوص در بخش انرژی رو به رشد بوده است. همانطور که ایران ، چین را بازار مناسبی جهت فروش انرژی خود یافت این کشور نیز ایران را کشوری دارای منابع نفتی فراوان یافته که تحت نفوذ امریکا نیست. بدین ترتیب انرژی نقش مهمی را در ایجاد وابستگی متقابل میان دو کشور ایفا می کند وابستگی متقابل در حوزه نفت را می توان به عنوان پیوند مستقیم و مثبت منافع دولت های ایران و چین دانست.
خلاصه ماشینی:
از اين روست کـه مـي تـوان گفـت تاثيرگـذاري آسـيا بـر ژئوپليتيـک انـرژي سـريعا رو بـه افزايش است (شـريعتي نيـا، ١٣٨٧: ٤٩) چينـي هـا بـه خـوبي اهميـت گسـترش همکـاري هاي بين المللـي در عرصـه بـازار انـرژي را درک نمـوده انـد؛ بـه همـين دليـل دولـت و شـرکت هـاي نفتـي چـين بـا هـدف افـزايش امنيـت انـرژي وارداتـي، گسـترش روابـط سياسي و اقتصادي با تمـامي کشـورهاي عمـده توليـد کننـده انـرژي را در اولويـت قـرار داده انــد.
چين در تلاش اسـت تـا امنيـت انـرژي خـود را افـزايش دهـد و جهـت دسترسـي به اين مهم علاوه بر اکتشـاف و توسـعه پـروژه هـاي نفتـي، سـرمايه گـذاري در خطـوط بين المللي، طـرح هـايي بـراي منـابع اسـتراتژيک نفـت ، توسـعه صـنعت گـاز طبيعـي و جذب تدريجي سرمايه هـاي خـارجي، بـدنبال يـک شـريک اسـتراژيک قابـل اعتمـاد در بخــش انــرژي اســت بــا اينکــه دولــت چــين واردات نفــت را يــک آســيب پــذيري اسـتراتژيک مـي دانـد کـه مـي توانـد بـه وسـيله ي قـدرت هـاي خـارجي، مـورد سـوء اسـتفاده قـرار گيـرد امـا در ايـن ميـان تـرجيح مـي دهـد بـا کشـوري ايـن همکـاري را داشـته باشـد تـا کمتـرين معضـل امنيتـي را در بخـش انـرژي و انتقـال آن داشـته باشـد (حســن زاده ، ١٣٨٧: ٨٢) اکنــون دولــت چــين ، امريکــا را تهديــد اصــلي در امنيــت انرژي مورد نياز خـود مـي پنـدارد.
البتــه چينــيهــا نيــز ايــران را بــه عنــوان بــازار مصــرف کالاهــاي توليــدي خــود مي دانند و بر اين باورنـد کـه فـروش تسـليحات و برقـراري روابـط نظـامي بـا ايـران نـه تنها امکان دسـتيابي بـه پـروژه هـاي سـرمايه گـذاري و صـادرات نفـت ايـران را افـزايش ميدهد، بلکـه امنيـت انـرژي آينـده چـين را نيـز تضـمين مـيکنـد (حـق شـناس ، ١٣٩٠: (63 توافقات و همکاري هاي ايران و چين در بخش انرژي همانطور که مـي دانـيم خاورميانـه ، مهمتـرين تـامين کننـده انـرژي چـين بـوده اسـت .