چکیده:
گرایش ایجاد منطقه ی عاری از سلاح هسته ای یکی از راهکارهای حرکت به سوی جهان عاری از سلاح های هسته ای است. این روند در خاورمیانه به دهه هفتاد میلادی بر می گردد و با وجود حمایت های ظاهری فراوان، پیشرفت های عملی به هیچ وجه امیدوارکننده نبوده است. این پیشنهاد برای اولین بار از سوی ایران مطرح و توسط مصر حمایت شد. کنفرانس بازنگری ان پی تی در سال 1995، علاوه بر تمدید نامحدود ان پی تی، منجر به تصویب قطعنامه خاورمیانه عاری از سلاح های هسته ای و اعمال فشار بیشتر بر این طرح شده است. ایران، مصر، اسرائیل، آمریکا بازیگران اصلی و تعیین کننده سرنوشت این وضعیت طی این سال ها هستند. این پژوهش در پاسخ به این سؤال که «مهم ترین چالش و مانع ایجاد معاهده خاورمیانه عاری از سلاح های هسته ای چیست؟» به روش توصیفی تحلیلی ضمن معرفی معاهدات مناطق عاری از سلاح هسته ای، به طور خاص به ارزیابی ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاورمیانه و چالش ها و موانع ایجاد چنین معاهده ای در خاورمیانه می پردازد و روشن خواهد ساخت که وجود سلاح های هسته ای اسرائیل، عدم عضویت این کشور در معاهده ی ان پی تی و در پیش گرفتن راهبرد بازدارندگی هسته ای و سیاست ابهام از سوی این رژیم، ایجاد چنین منطقه ای را با مانع جدی رو به رو کرده است.
خلاصه ماشینی:
بـه جـز منـاطق يـاد شـده ، منـاطق حسـاس و مهـم ديگري وجود دارد که در حـال حاضـر فاقـد نظـام معاهـده اي بـراي محـو سـلاح هـاي هسته اي هستند و به نظر مي رسـد ضـروري اسـت کـه در ايـن منـاطق ، معاهـده منطقـه عــاري از ســلاح هســته اي و از ديــدگاه جــامع تــر معاهــده منطقــه ي عــاري از ســلاح کشــتار جمعــي تــدوين شــود و بــه اجــرا در بيايــد.
اين پـژوهش در پاسـخ بـه ايـن پرسـش کـه «مهـم تـرين چـالش و مـانع در ايجـاد معاهـده منطقـه اي خاورميانـه عـاري از سـلاح هـاي هسـته اي چيسـت ؟» بـه روش توصــيفي –تحليلــي ، بــه بررســي ايــن فرضــيه مــي پــردازد کــه «در پــيش گــرفتن سياسـت ابهـام عمـدي و بازدارنـدگي هسـته اي يـک جانبـه در خصـوص سـلاح هـاي هســته اي از ســوي رژيــم صهونيســتي ، مهمتــرين چــالش و مــانع تحقــق معاهــده خاورميانه عاري از سـلاح هـاي هسـته اي اسـت ».
11 Mail 1995) اين قطعنامه به نفع ايجـاد يـک منطقـه ي عـاري از سـلاح هـاي کشـتار جمعـي در خاورميانـه اعـلام موضــع کـرده اسـت و دولــت هـايي را کـه در منطقــه هنـوز بـه ايــن پيمـان نپيوسـته انـد، بـه پيوسـتن بـدون تـأخير بـه آن تشـويق مـي کنـد.
ازآنجـا کــه سياســت گذاران اسرائيلي به طور کلـي انحصـار هسـته اي خـود را بـه عنـوان يـک نيـروي ثبـات در منطقـه مــي داننــد، مــذاکرات منطقــه اي خاورميانـه عــاري از ســلاح هســته اي بايــد اسـتراتژي موازنـه سـلاح هـاي کشـتار جمعـي بـه کـا رگرفتـه شـده توسـط کشـورهاي عربي و بي ثباتي منطقه اي پس از آن رازير نظر داشته باشد(٢٠١٠:٨٩ ,Cohen) .