چکیده:
آیندهپژوهی با رویکرد مبتنی بر ساخت آینده، سعی دارد در بسترهای مهمی همچون؛ حوزه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و علم و فنآوری توان انتخاب آگاهانه، برنامهریزی فراگیر و تعامل هوشیارانه با دنیای آشوبناک و پیچیده آینده را ارتقاء دهد. توجه به هنجارها و ارزشهای اجتماعی به مثابه ابزاری کارآمد در دست رهبران، مدیران و سیاستگذاران محسوب می شود که آینده پژوهی به این شاخصه ها توجه ویژه دارد. امروزه الگوهای تدوین اسناد سیاست گذاری فناوری برگرفته از برساخت های مادی بشر؛ عموما در گردونه آزمون و خطا تکامل می یابند. این رویکرد؛ گاه خسارات جبران ناپذیری را بر پیکره جوامع وارد می نماید. اسناد سیاست گذاری فناوری به عنوان محرک اصلی جوامع باید از معیارها و ارزش های دینی، اعتقادی و انقلابی حاکم بر جوامع پیروی کند. ارائه الگوی مناسب به منظور تدوین اسناد سیاست گذاری فناوری مبتنی بر اعتقادات و ارزش های دینی- انقلابی و آموزه های ناب و ارزشمند اسلام در کنار رویکردهای آینده پژوهانه، راهکاری مناسب در راستای پاسخگویی به این نیاز اساسی جوامع خواهد بود. در مقاله پیشروی، الگوی پیشنهاد شده ابتدا برای ایران به عنوان اولین خواستگاه انقلاب اسلامی ارائه داده می شود. از طرفی با توجه به همگرایی کشورهای مسلمان حول مبانی و ارزش های انقلاب اسلامی و آغاز جنبش صدرو انقلاب به جهانیان، الگوی پیشنهادی این قابلیت را خواهد داشته که به سایر کشورهای اسلامی نیز تسری یابد. تحقیق ماهیتا کیفی بوده و از روش تحلیل اسناد با رویکرد استنباطی بهره می گیرد. پیشینه تحقیق متکی براسناد حوزه سیاست گذاری فناوری کشور است و برای حصول نتایج بهتر، از روش استنتاجی استفاده شده است. همچنین مطالعه استنباطی تحقیق بیشتر بر روی منابعی است که فرآیند سیاست گذاری را معطوف به داشته های دینی و انقلابی کرده است. در این راستا ابتدا منابع جمعآوری و مطالعه شد؛ سپس دادهها استخراج، طبقهبندی و مورد بهرهبرداری قرار گرفت و در آخر الگوی سیاست گذاری فناوری انقلاب اسلامی مبتنی بر رویکرد آیندهپژوهی پیشنهاد و ارایه گردید.
خلاصه ماشینی:
طراحی الگوی آینده پژوهانه اسناد سیاست گذاری فناوری انقلاب اسلامی 1 سعید خزایی 2 امیرهوشنگ حیدری عین اله کشاورز ترک ٣ چکیده آینده پژوهی با رویکرد مبتنی بر ساخت آینده ، سعی دارد در بسترهای مهمی هم چون ؛ حوزه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و علم و فن آوری توان انتخاب آگاهانه ، برنامه ریزی فراگیر و تعامل هوشیارانه با دنیای آشوبناک و پیچیده آینده را ارتقاء دهد.
این مهم تـا به جایی در کانون توجه محققان قرار گرفته که تدوین الگویهای بـومی بـرای هـر کشـور در حـوزه هـای مختلف علم و فناوری و مسائل مربوط به آن تحت عنوان "الگوی فناوری انقلاب اسلامی ایران " در بـتن "الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت " مطرح شده است و بسیاری از مسؤولین کشور تحقـق آن هـا را سـرلوحه امور خود قرار داده اند.
این ویژگی بارز آینده پژوهی اسـت که ما را در تدوین اسناد سیاست گذاری فناوری به عنوان یکی از مهم ترین اسـناد قابـل تـدوین در جوامـع بشری، به سوی توجه به زیرساخت های موجود جامعه ، بالاخص زیرساخت هایی کـه مبتنـی بـر ارزش هـای انقلابی پایه ریزی شده است سوق خواهد داد.
به طور مثال در حوزه سیاست گذاری اسـناد فنـاوری توجـه بـه ایـن توصـیه مقـام معظـم رهبـری کـه میفرمایند سازمان ها و دستگاه های اجرایی در امور خطیـری هـم چـون سیاسـت گـذاری از چهـار ویژگـی شناسایی، تعارف ، تضایف و تعامل بهره گیرند، بسیار حائز اهمیت است و متأسفانه اسناد فنـاوری متعـددی در کشور تدوین شده که به دلیل نداشتن این ویژگیها ناکارآمد بوده اند.