چکیده:
در سال های اخیر، پیامدهای اجتناب ناپذیر سیر صعودی تقاضا و همچنین کاهش منابع آبی و کاهش بارندگی و خشکسالی موجب افزایش مناقشات میان مصرف کنندگان آب شده اسـت . از طرفی ، نیاز مبرم بخش کشاورزی به آب و گسترش بخش صنعت در اسـتان اصـفهان ، رقابـت میان مصرف کنندگان کشاورزی و صنعت برای کسب آب افزایش یافته است . در مطالعة حاضر، برای تخصیص بهینة منابع آبی حوزه آبریز زاینده رود، از نظریة بازی ها کمک می گیـریم . میـزان بهره برداری بهینه از حوزه آبریز زاینده رود طی سال هـای ١٣٨٨-١٣٧٩، بـا اسـتفاده از منحنـی بهینة پارتو و چهار روش حل تضادها برای هر بخش با محـیط زیسـت و سـپس بـرای بـازی دونفره دو بخش مذکور تعیین می شود. با تعریف سه بازی «بخش صنعت و محـیط زیسـت » و «بخش کشاورزی با محیط زیست » و «بخـش کشـاورزی و بخـش صـنعت » در مـی یـابیم کـه تخصیص آب بین دو بخش مذکور، طی سال هـای ١٣٨٨-١٣٧٩، بهینـه نیسـت . مطـابق نتـایج حاصل از بازی دونفرة کشاورزی و صنعت ، پس از کسر آب شرب ، سهم بخش های کشاورزی و صنعت به ترتیب به میزان ٨٥/٨٢% و ١٤/١٨% است تا سود کل استان ماکزیمم شود، از طرفی نیز با توجه به برآورد ارزش اقتصادی آب در دو بخش با استفاده از برنامه ریزی خطی و روش ارزش مانده ، قیمت واقعی آب در بخش کشاورزی و صنعت به ترتیب ١٣٠١٠ ریال در هر متـر مکعب و ٦٠٠١/٩٥ ریال در هر متر مکعب برآورد شدند. با توجه به اختلاف زیاد میزان قیمـت واقعی آب با تعرفة تعیین شده ، از سوی وزارت نیرو، برای بخش کشاورزی و نتایج حاصـل از نظریة بازی ها، پیشنهاد می شود به بخش صنعت استان ، کـه آب کمتـری نسـبت بـه کشـاورزی مصرف می کند، بهای بیشتری بدهیم و در بخش کشاورزی از روش های نوین آبیـاری اسـتفاده کنیم تا از هدررفت منابع آبی در این بخش جلوگیری کنیم .
خلاصه ماشینی:
میـزان بهره برداری بهینه از حوزه آبریز زاینده رود طی سال هـای ١٣٨٨-١٣٧٩، بـا اسـتفاده از منحنـی بهینة پارتو و چهار روش حل تضادها برای هر بخش با محـیط زیسـت و سـپس بـرای بـازی دونفره دو بخش مذکور تعیین می شود.
با توجه به اختلاف زیاد میزان قیمـت واقعی آب با تعرفة تعیین شده ، از سوی وزارت نیرو، برای بخش کشاورزی و نتایج حاصـل از نظریة بازی ها، پیشنهاد می شود به بخش صنعت استان ، کـه آب کمتـری نسـبت بـه کشـاورزی مصرف می کند، بهای بیشتری بدهیم و در بخش کشاورزی از روش های نوین آبیـاری اسـتفاده کنیم تا از هدررفت منابع آبی در این بخش جلوگیری کنیم .
(حیـدری ، ١٣٨٥) بنـابراین ، موضوع تخصیص و تقسیم صحیح آب بین چهار مصرف کنندة عمده ، موضوعی بسیار ضروری است ؛ اما در این پژوهش ، به سبب حیاتی بودن آب و نیاز مبـرم مـردم شـهر اصـفهان بـه آب ، میزان آب شرب مصرفی را از حجم آب رودخانه کسر می کنیم تا تخصیص منـابع آب بـین دو بخش صنعت و کشاورزی به صورت بهینـه اجـرا شـود.
و آبراهام (٢٠٠٧)١ در بررسی برداشـت از منـابع آب زیرزمینی مکزیک ، کوشیده اند با در نظر گـرفتن قیـودی همچـون محـدودیت زمـین و آب بـا استفاده از برنامه ریزی خطی به تعریف تابع سود کشـاورزان بـین ١٢ محصـول مـی پردازنـد و سپس با توجه به هدف حداکثر سازی سود کشـاورزان و کـاربرد روش حـل تضـادها، میـزان برداشت بهینه از آب را در وزن اهمیت یکسان برای محیط زیست و کشاورزان تعیین می کننـد.