چکیده:
نوسانات قیمت نفت توام با نااطمینانی به عنـوان متغیـری بـرون زا، از مهـم تـرین عوامـل تاثیرگذار در نوسانات تولید ناخالص داخلی کشورها به ویژه کشـورهای صـادرکنندة نفـت است . این پژوهش به بررسی اثر نااطمینانی قیمت نفت بر رشد تولید ناخالص داخلی ایران با استفاده از داده های فصلی ١٣٩٠:٤-١٣٦٧:١ می پردازد. مدل مورد استفاده در این پـژوهش ، مـدل نامتقـارن VARMA, MVGARCH-M و روش بــرآورد شـبه حـداکثر راسـت نمــایی (QML) می باشد. نتایج حاکی از آن اسـت کـه رابطـة منفـی و معنـی داری میـان نااطمینـانی قیمت نفت و رشد اقتصـادی طـی دورة مـورد بررسـی وجـود دارد. همچنـین ، نتـایج نشـان می دهد که فراینـد واریـانس -کواریـانس شـرطی رشـد اقتصـادی و تغییـر در قیمـت نفـت ، نامتقارن و غیر قطری است .
خلاصه ماشینی:
اغلـب کشورهای صادرکننده نفـت در جهـان سـوم، بـه دلیـل کسـب ارز خـارجی تـأمین بخـش عمده ای از بودجۀ دولـت ، شـدیدا بـه درآمـدهای نفتـی وابسـته هسـتند، همچنـین اهمیـت درآمدهای نفتی در اقتصاد ایران و تأثیر آن بر تولید ناخالص داخلی، نیز موضوعی غیر قابل انکار است ، به گونه ای که بخش نفت نه تنها به عنوان یکی از فعالیت های مهم اقتصادی بـر سایر متغیرهای اقتصادی تأثیرمیگذارد، بلکه درآمدهای حاصل از فروش آنها تأمین کننده 1.
1. Mork التونی ١(٢٠٠٠) در مطالعه ای تحت عنوان «نوسانات قیمت نفت و اثـر آن بـر متغیرهـای کلان اقتصادی کویت : با استفاده از مدلهـایVAR» بـه بررسـی دقیـق چگـونگی واکـنش متغیرهای کلان اقتصادی به اثر نوسانات قیمـت هـای جهـانی نفـت بـا اسـتفاده از سـه مـدل VARغیرمقید، مدل تصحیح خطای برداری (VECM) و VaR ساختاری پرداخته است .
در این پژوهش به منظور لحاظ نمودن اثر نااطمینانی قیمـت نفـت در مدل VARMA از نسخۀ نامتقارن مدل BEKK که توسـط گریـر و همکـاران٣(٢٠٠٤) ارائه کردهاند، به شکل رابطۀ (٢) استفاده میشود: f(رجوع شود به تصویر صفحه) و D نیز ماتریس n×n واکنش های نامتقـارن ١ مـیباشـد.
از ایـن رو برای بررسی نوسانات و نااطمینانی قیمـت نفـت بـر رشـد اقتصـادی، Yt بـه عنـوان لگـاریتم تفاضل مرتبۀ اول تولید ناخالص داخلی و Ot به عنوان لگاریتم تفاضل مرتبۀ اول قیمت نفت در نظر گرفته میشود.
نتایج نشان میدهد که شـاخص نااطمینـانی قیمـت نفـت طـی دورة مورد بررسی تأثیر منفی بر رشد تولید ناخالص داخلی داشـته اسـت ، کـه بـا در نظـر گـرفتن وابستگی بالای اقتصاد کشور به نفت ، نتیجه موجهی محسوب میگردد.