چکیده:
یکی از جنبه های اعجاز قرآن داشتن ظاهری آراسته و ساختاری منطبق بر تفکرات بشری است که با استفاده از زمینه های حسی و مادی ، زمینه های مجرد و معنوی را نشان می دهد . هدف این پژوهش تحلیل و توصیف ساختارهای استعاری زبان قرآن در چارچوب نظریه ی معاصر استعاره و تقسیم بندی استعاره های مفهومی لیکاف است. دراین نظریه، استعاره به هرگونه فهم وبیان مفاهیم انتزاعی در قالب مفاهیم ملموس تر اطلاق می شود. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی صورت پذیرفته؛ بدین ترتیب که نگارنده پس از معرفی ساختار زبان قرآن ، داده های پژوهش را به شیوه ی کتابخانه ای و به کمک فیش برداری ،از جای جای قرآن استخراج و در چارچوب نظری تحقیق مورد تحلیل قرارداد -گرچه گستردگی ساختارهای استعاری قرآن در این پژوهش نمی گنجد که با تحلیل آنها در این رویکرد، نتایج ارزشمندی حاصل گردید؛ از جمله اینکه، بخش قابل توجهی از ساختارهای زبان قرآن، استعاریست و استعاره های قرآنی فراتر از استعاره های زبانی ویا ادبی هستند .دیگر این که اختلاف مفسران در تعیین معانی برخی از ساختارهای استعاری زبان قرآن ، از عدم توجه به نقش و مفهوم شناختی استعاره ها نشأت می گیرد و در نهایت این که سبک بیان و ساخت معنایی ومفاهیم قرآنی به صورت ترکیبی از زبان های متعدد (عرفانی ، سمبولیک و تلفیقی )وحتی استعاری می باشد و میان اجزاء ساختاری زبان قرآن پیوند منظم و رابطه ای منسجم برقرار است.
خلاصه ماشینی:
"*ألم تر کیف ضرب اللـه مثلا کلمة طیبة کشجرة طیبة أصلها ثابت وفرعها فی السماء تؤتی أکلها کل حین بإذن ربها ویضرب اللـه الأمثال للناس لعلهم یتذکرون ﴿ابراهیم ،24-25﴾ : (ای رسول) آیا ندیدی که چگونه خدا کلمه پاکیزه را به درخت پاک و زیبایی مثل زده که اصل ساقه آن برقرار باشد و شاخه آن به آسمان (رفعت و سعادت) بر شود؟ مفسران قرآن از این آیه تحلیل های متفاوت ارائه داده اند ، در تحلیل این پژوهش، یافتن نگاشت های میان حوزه های مفهومی مبدأ و مقصد- ملموس سازی مفاهیم مجرد و متعالی وحی برپایه ی طرحواره های( (schema تجربی بشر- به منظور دست یابی به ساختار استعاری زبان قرآن مد نظر است .
پژوهش حاضر در قالب همین نظریه به تحلیل ساختارهای استعاری زبان قرآن پرداخته است ،گرچه گستردگی ساختارهای استعاری قرآن در این پژوهش مختصر نمی گنجد ونیاز به پژوهش های مفصل دیگری دارد، با جمع آوری تعدادی آیات از جای جای قرآن کریم و تحلیل و توصیف آنها در چارچوب رویکرد حاضر، این نتایج ارزشمند حاصل گردید: 1) علاوه بر نظریات سه گانه درباره ساختار زبان قرآن، باتوجه به گستردگی ساختارهای استعاری قرآن ،می توان گفت در قالب رویکرد شناختی نیز باید تحلیل شود تا مفاهیم متعالی و دور از ذهن برخی از ساختارهای استعاری قرآن برای مخاطبان قابل درک و فهم گردد ؛چراکه فهمیدن مفاهیم انتزاعی از طریق مفاهیم ملموس از دستاوردهای نظریه ی شناختی استعاره است ."