چکیده:
تعطیل نزد عرفا اهمیت ویژهای دارد، به گونهای که در توصیفات آنها از حقتعالی به عنوان موضوع عرفان مانند: غیب الغیوب، باطن مطلق و مجهول مطلق، حضور مستقیم و بارز دارد؛ گویی در نخستین گام، عرفان نظری با تعطیل سر و کار دارد. در اصطلاح، تعطیل عبارت است از عدم امکان شناخت حقتعالی. تعطیل به دو روی یک سکه میماند که یکی، سلب و نفی معرفت است و دیگری، اثبات غایت معرفت؛ اولی مدلول مطابقی است و دومی، مدلول التزامی. رسش به تعطیل، شناخت غایت معرفت را آشکار میسازد. بنابراین تعطیل در واقع، مسئلة شناسایی مرزی میان دو معنای ملازم همدیگر است: معنای سلبی (امتناع شناخت) و معنای ایجابی (امکان شناخت). نگارندگان در این پژوهش، با رویکرد معرفتشناختی و روش توصیفی ـ تحلیلی، به ساحتهای مختلف تعطیل پرداخته و آشکار میسازند که تعداد و تعدد ادلة شرعی، عقلی و کشفی، عنایت ویژة عرفا به مسئلة تعطیل را نشان میدهد و بر اساس آنها، مجاری و مراتب تعطیل نیز شناسایی میشوند. در نهایت، تلاش بر این است تا با استخراج مجموعهای از مبانی و احکام، تعطیل بصورت یک نظریه سازماندهی گردد.
خلاصه ماشینی:
"اما نسبت عینیت بین ذات نفس و ذات رب که وی دلیل خویش را بر آن بنا کردهاست، در تبیین و اثبات تحقق معرفت به ذات حق ناتمام به نظر میآید؛ زیرا این عینیت، امری وجودشناختی است که ذات حق به اقتضای اطلاق و عدم تعین خویش در همة تعینات حاضر است، ولی انسان در درک حضور ذات او در بستر نفس رحمانی و ظهورات اسمائیاش، نصیبی جز همین ظهورات سریان وجودی حق به حسب استعداد عین ثابتش نخواهد داشت.
او در بحث از تنزیه و تشبیه، بر جمع میان تنزیه و تشبیه تأکید کرده و چنین بیان کرده که این معرفت، معرفت انسان کامل بوده و متعلق به مرتبة مادون مقام ذات حقتعالی است که در آن، حتی جمع بین تشبیه و تنزیه نیز راه ندارد و از آن با عنوان «فوق جمع بین تشبیه و تنزیه» یاد میشود.
بنابراین، تعطیل در واقع، مسئلة شناسایی مرزی میان دو معنای ملازم همدیگر است: معنای سلبی (امتناع شناخت) و معنای ایجابی (امکان شناخت) نگارندگان در این پژوهش، با رویکرد معرفتشناختی و روش توصیفی ـ تحلیلی، به ساحتهای مختلف تعطیل پرداخته و آشکار میسازند که تعداد و تعدد ادلة شرعی، عقلی و کشفی، عنایت ویژة عرفا به مسئلة تعطیل را نشان میدهد و بر اساس آنها، مجاری تعطیل یعنی ذات حق، اسماء مستأثره، کیفیت نسبت اسم به ذات، تجلیات نامتناهی و حقایق اشیاء کونی، در هر مرتبهای از مراتب حق، یا در هر قوهای از قوای ادراکی و یا در نوعی از انواع معرفت بشری شناسایی میشوند."