چکیده:
از سال ها پیش، اندیشمندان، به ویژه اندیشمندان مسلمان، به طرح موضوع معنویت در امر مهم سلامت پرداخته اند. امروزه نیز دانشمندان دریافته اند که سلامتی بدون معنویت دارای کمبودی اساسی است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی مولفه های سلامت معنوی در آموزه های دین مبین اسلام است که با روش توصیفی ـ تحلیلی و با مراجعه به دو منبع ارزشمند قرآن کریم و صحیفه سجادیه به استخراج این مولفه ها پرداخته می شود. یافته های تحقیق نشان می دهند که دین مبین اسلام در ارتقای سلامتی پیروان خود نقش اساسی داشته و رابطه محکمی بین ایمان و سلامت روانی وجود دارد. خاستگاه سلامت معنوی در فرهنگ اسلامی، حقیقت قلب یا همان روح و نفس است که در کنار جسم قرار دارد و در عین حال، دارای شخصیتی مستقل است. مولفه های سلامت معنوی در قرآن و صحیفه سجادیه نیز عبارتند از مولفه های معرفتی، هیجانی، عملی و بازدهی.
خلاصه ماشینی:
"نوعی دیگر از این سفر، تماشا و تفرج بلاد است که آن را نیز مباح شمردهاند، اگر گاه گاه و اندک باشد، اما اگر کسی سیاحت بدون مقصود در شهرها را عادت و شغل خود گیرد، در شرع نهی شده است (شیرازی، 1369: 276 و غزالی، 1373: 361).
در آثار نظری تصوف و عرفان بابی به آداب سفر اختصاص داده شده است، اما حد و رسم منطقی سفرهای ظاهری در کتابهای حکمت عملی حجه الاسلام غزالی (از جمله احیاء علوم الدین و کیمیای سعادت) به طور مفصل مشخص گردیده است.
پس از غزالی در آثار صوفیه، همچون آداب المریدین ابوالنجیب سهروردی، عوارف المعارف شهاب الدین ابوحفص عمر سهروردی، اوراد الاحباب باخرزی، مصباح الهدایه عزالدین محمود کاشانی و غیره، مطالب مزبور تقریبا تکرار شده است و تنها ذوق ادبی و شور و حال عرفانی نویسندگان پس از غزالی ، موجب تمایز این آثار از کتابهای حکمت عملی است در حوزهی عرفان علمی محیی الدین ابن عربی، به مسألهی سفر از جنبهی شهودی و تأویلی آن همراه با تفاسیر عرفانی و تعلیلات فلسفی نگریسته است.
شاهنامه نشان دهنده روابط حکمرانان در موقعیتهای مختلف است، در واقع میتوان گفت ارتباطات حکمرانان در شاهنامه پنج بعد دارد: بعد اول ارتباط حکمرانان با خداست که این نوع ارتباط برای پیروزی ایرانیان، تهذیب نفس و نیایش و سجده بر خاک است.
1 اما از آنجا که در آثار حماسی، انسانها عملکردهایی فراتر از انسانهای معمولی دارند، لذا ابعاد ارتباطاتی آنها هم فراانسانی است، از این رو با توجه به مدلهای ارتباطی، ارتباطات انسانی را در شاهنامه میتوان بدین صورت بیان کرد: جدول 1- ارتباط حکمرانان در شاهنامه 1."