چکیده:
توزیع فضایی جمعیت در کشورهای جهان بخصوص در کشورهای در حال توسعه، عدم تعادل در شبکه استقرار جمعیت و بهرهبرداری از منابع سرزمینی را نشان میدهد. در دهههای اخیر این عدم تعادل شدت بیشتری یافته است و کشورهای مختلف هریک به فراخور حال خود راه حلهایی در جهت تعادل سازی شبکه شهری برگزیده و به دنبال خطوطی برای توسعه آتی خود هستند. در ایران نظیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شبکه شهری در دهههای اخیر به دنبال دگرگونی شرایط اقتصادی- اجتماعی ایران با آهنگ و شتابی کم و بیش متغیر دچار دگرگونی شده و اشکال مختلفی را عرضه داشته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی ساختار شبکه شهری لرستان در سالهای 1375-1390 میباشد. روش تحقیق به کار گرفته شده توصیفی- تحلیلی بوده است. برای جمعآوری دادهها از منابع کتابخانهای و دادههای سرشماری رسمی کشور و برای تحلیل دادهها از شاخصهای نخست شهری، عدم تمرکز و الگوی سلسله مراتب شهری استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که تاکنون نظام شهری استان لرستان دارای توزیع نسبتا متعادلی بوده است، البته چنین تعادلی در صورتی تداوم خواهد یافت که شهرهای استان از درون خود دچار مشکلات شهرهای بزرگ در مقیاس خرد نشوند و فضای مناسب را برای نسل کنونی و آینده فراهم کنند. به طوری که میزان نخست شهری از سال 1375 تا 1390 به شکل تدریجی و متعادل رو به افزایش بوده است. ولی علیرغم افزایش میزان نخست شهری در این استان، فاصله شهر خرم آباد به عنوان شهر اول با شهر دوم (بروجرد) بیشتر نبوده و هنوز نخست شهری در نظام شهری استان لرستان وجود ندارد.توزیع فضایی جمعیت در کشورهای جهان بخصوص در کشورهای در حال توسـعه ، عـدم تعـادل در شبکه استقرار جمعیت و بهرهبرداری از منابع سرزمینی را نشان میدهد. در دهـه هـای اخیـر ایـن عـدم تعادل شدت بیش تری یافته است و کشورهای مختلف هریک به فراخور حال خود راه حل هایی در جهت تعادل سازی شبکه شهری برگزیده و به دنبال خطوطی برای توسعه آتی خود هسـتند. در ایـران نظیـر بسیاری از کشورهای در حال توسعه ، شـبکه شـهری در دهـه هـای اخیـر بـه دنبـال دگرگـونی شـرایط اقتصادی- اجتماعی ایران با آهنگ و شتابی کم و بیش متغیر دچار دگرگونی شده و اشـکال مختلفـی را عرضه داشـته اسـت . هـدف از پـژوهش حاضـر بررسـی سـاختار شـبکه شـهری لرسـتان در سـالهـای ١٣٧٥-١٣٩٠ میباشد. روش تحقیق به کار گرفته شده توصیفی- تحلیلی بوده است . بـرای جمـع آوری دادهها از منابع کتابخانه ای و دادههای سرشماری رسمی کشور و بـرای تحلیـل دادههـا از شـاخص های نخست شهری، عدم تمرکز و الگوی سلسله مراتب شهری استفاده شده است . یافته هـای پـژوهش نشـان میدهد که تاکنون نظام شهری استان لرستان دارای توزیـع نسـبتا متعـادلی بـوده اسـت ، البتـه چنـین تعادلی در صورتی تداوم خواهد یافت که شهرهای استان از درون خود دچار مشکلات شهرهای بزرگ در مقیاس خرد نشوند و فضای مناسب را برای نسل کنونی و آینده فراهم کنند. به طوری که میزان نخست شهری از سال ١٣٧٥ تا ١٣٩٠ به شکل تدریجی و متعادل رو به افزایش بوده است . ولی علیرغم افزایش میزان نخست شهری در این استان، فاصله شهر خرم آباد به عنوان شهر اول با شهر دوم (بروجرد) بیشتر نبوده و هنوز نخست شهری در نظام شهری استان لرستان وجود ندارد.
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره (٢) : طبقه بندی جمعیتی شهرهای استان لرستان : سالهای ٩٠-١٣٥٥ [به تصویر مراجعه شود] برای بررسی میزان نخست شهری در استان لرستان در سالهای ١٣٧٥ تا ١٣٩٠ که آمـار و اطلاعات مربوط جمعیت شهرها از سرشماری انجام شده در این سالها بـه آسـانی در دسـترس است ، از شاخص های نخست شهری که در بخش قبلی معرفـی گردیـد، اسـتفاده گردیـد.
جدول شماره (٦): اندازه واقعی-تئوریکی نقاط شهری استان لرستان در سال١٣٩٠ [به تصویر مراجعه شود] الشتر ٨ ٣٠٢٥٧ 43527 پلدختر ٩ ٢٥٠٩٢ 38690,67 کونانی ١٠ ٨٢٤٢ 34821,6 معمولان ١١ ٧٥٠٢ 31656 چقابل ١٢ ٥١٧٦ 29018 اشترینان ١٣ ٥٠٨٣ 26785,85 گراب ١٤ ٣٢٠٠ 24872,57 فیروزآباد ١٥ ٢٨٧٦ 23214,4 زاغه ١٦ ٢٦٨٥ 21763,5 سپیددشت ١٧ ٢٥٤٥ 20483,29 درب گنبد ١٨ ٢١٩١ 19345,33 ویسیان ١٩ ١٩٨٨ 18327,16 مومن آباد ٢٠ ١٥٦١ 17410,8 شول آباد ٢١ ١٥٥٣ 16581,71 سراب دوره ٢٢ ١٥١٥ 15828 چالانچولان ٢٣ ١٤٧٨ 15139,83 چغلوندئ ٢٤ ١٤٠٩ 14509 هفت چشمه ٢٥ ١٠٤٨ 13928,64 مأخذ: مطالعات نگارندگان،١٣٩٣ بررسی ساختار سلسله مراتب شهری بیانگر وجود یک شهر برتر (خرم آباد) در سطح منطقه است و این امر در طول دورههای مختلف افزایش پیـدا کـرده و همـین مسـئله گویـای افـزایش فاصله جمعیتی شهر خرم آباد با شهرهای میانی و کوچک میباشد."