چکیده:
نوشتار پیش رو به بررسی پژوهش های لهجۀ شیرازی پرداخته و هدف آن طبقه بندی، توصیف و تحلیل کتاب هایی است که از سال ۱۳۴۸ تا ۱۳۹۳ شمسی در این حوزه به چاپ رسیده اند. پس از بیان مقدمه ، دربارٔە اهمیت تحقیق ، توضیح داده شده ؛ سپس آثار در سه حوزٔە : ١. اصطلاحات و ضرب المثل ها؛ ٢.زبان و ٣. فرهنگ مردم تقسیم شده اند. هر کتاب در چهار بخش : عنوان کتاب ، ساختار کتاب ، مضامین اصلی و متن اصلی معرفی و پس از آن ، نظراتی دربارٔە کتاب مطرح و در پایان نیز نتیجه ای کمی و کیفی از آثار منتشرشده ارائه شده است . هم چنین مقالات این حوزه معرفی شده اند و مقالات متأخر مطابق ساختار کتاب ها بررسی شده اند.
خلاصه ماشینی:
") مضامین اصلی و متن اصلی : معرفی برخی از زبان های باستانی و نشان دادن برخی از فرآیندهای تغییر و تحول آن ها؛ نگاهی گذرا به دو گویش خاموش استان فارس یعنی شیرازی و کازرونی قدیم ؛ شامل بیان شواهدی از آن ها در آثار شاعران و نویسندگان گذشته ؛ بیان ویژگی های آوایی شیرازی باستان و وجه تمایز آن از فارسی باستان ؛ بررسی تغییر و تحول چند ترکیب آوایی از فارسی باستان به شیرازی باستان و بیان نمونه هایی چند از کلمات در لهجۀ شیرازی و کازرونی قدیم ؛ وجوه اشتراک شیرازی باستان و گویش های بازماندٔە آن از پاره ای جهات با فارسی میانۀ مانوی؛ ذکر این نتیجه که زیبا کنونی مردم شیراز باقی ماندٔە گویش به نام شیرازی میانه است .
٢. به متن کامل تعداد اندکی از مقالات دسترسی نیافتیم و فقط به ذکر نامی از آن بسنده می کنیم ؛ امید آنکه دیگر محققان را به کار آید: الف ) مقالات آقای دکتر علی اشرف صادق با عنوان های: «غزلی ملمع از ناصرالدین خطیب شفعوی، به سه زبان عربی ، فارسی و شیرازی» و «یکی از ویژگی های گویش شیرازی در سده های هفتم و نهم هجری» که در مقالۀ «ابیات شیرازی سعدی در مثلثات » به آن ها اشاره کرده اند.
ساختار مقاله های اولیه به صورت ابتدائی است و چکیده ، واژگان کلیدی، مقدمه ، نتیجه و منابع در آن ها دیده نمی شود؛ مقالات اولیه به معرفی شاعران شیرازیگوی، تصحیح آثـار آنـان و شـرح و بررسی آن ها پرداخته اند ولی در مقالات متأخر بیشتر از سابق به مقولات زبان شناسی یـا دسـتوری پرداخته شده است ."