چکیده:
اکوتوریسم، به طور عمده بر منابع و جاذبههایی استوار است که محیط طبیعی دراختیار گردشگر قرار میدهد که بهرهگیری از آن هم به امکانات و شرایط مناسب نیاز دارد و هم مستلزم حفاظت از منابع طبیعی میباشد، این امر از طریق ارزیابی توان و ظرفیت محیطزیست طبیعی برای جذب گردشگران قابل تحقق است. مقالهی حاضر با تکیه بر پژوهش انجام شده با مدل SWOTبه بررسی و تحلیل قابلیت و محدودیتهای عوارض ژئومورفولوژیکی مؤثر براکوتوریسم در کویر مزینان از توابع شهرستان سبزوار پرداخته است. جهت ارزیابی و تحلیل پتانسیلها و تنگناهای توسعهی اکوتوریسم در کویر مزینان و به منظور دستیابی به راهبردهای کلی توسعهی گردشگری در محدودهی مطالعاتی، با طبقهبندی ساختارهای مربوطه، اقدام به استخراج راهبردهای تلفیقی با استفاده از مدل SWOT شده و ضمن تهیهی نقشهی ژئومورفولوژی کویر مزینان از طریق نرم افزارGIS با استفاده از این مدل، نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها و اولویتبندی آنها تعیین گردیده است. مجموع امتیاز وزنی نقاط قوت منطقه برابر با 65/2 به دست آمده در حالیکه مجموع امتیاز وزنی مجموع نقاط ضعف منطقه 83/1 تعیین گردیده است که نشاندهندهی بالا بودن تأثیر نقاط قوت منطقهی کویر مزینان در میان عوامل داخلی است. همچنین مجموع امتیاز وزنی فرصتهای منطقه 25/2 محاسبه شده است، در صورتی که مجموع امتیاز وزنی تهدیدهای منطقه 07/1 تعیین شده است. بدین ترتیب بالا بودن امتیازهای مربوط به فرصتهای گردشگری و نقاط قوت داخلی از جمله وجود جاذبههای اکوتوریستی ممتاز در سطح منطقه و تنوع چشم اندازهای طبیعی و بکر، شرایط مناسب جهت برگزاری تورهای کویرنوردی و شننوردی با کاروانهای شتر و انواع فعالیتهای اکوتوریستی نشاندهندهی شرایط بسیار مطلوب برای توسعهی گردشگری در کویر مزینان است. در حالی که نبود زیرساختها و امکانات لازم و تبلیغات مؤثر و عدم سرمایهگذاریهای مناسب و کمی توجه به مناطق کویری به عنوان سرمایههای اکوتوریستی کشور در سطح کلان، از موانع توسعهی اکوتوریسم پایدار دراین ناحیه شده است.
خلاصه ماشینی:
بنابراین شناسائی جاذبه های اکوتوریستی و تحلیل پهنه هـای مناسـب اکوتوریسـم کـویر مزینـان سـبزوار و تدوین سیاست ها و برنامه ریزی ها درجهت بهره گیری از توانمندی های اکوتوریستی آن با توجه بـه عبـور جـاده اصلی تهران ـ مشهد از منطقه ، شرایط مناسبی جهت جذب گردشگران فراهم مـی سـازد و ایـن مـی توانـد در بهبود وضعیت اقتصادی ، سطح اشتغال و افزایش درآمد و در نهایت توسـعه ی پایـدار منطقـه کمـک عمـده ای نماید.
سپس با استفاده ازمدل SWOT، مهم تـرین قابلیـت هـا، امکانـات ، تنگناها و محدودیت های محدوده ی گردشگری کویر مزینان و با اهمیـت تـرین و بـی اهمیـت تـرین مؤلفـه هـا مشخص و طبقه بندی و اولویت بندی شده و هر یک از عوامل تأثیرگذار وزن دهی گردید و با تحلیل این عوامل ، برای بهره وری و بهبود قوت ها و فرصت ها و در جهت برطرف کردن تهدیدها و ضعف ها در ارتباط با دست یـابی به اهداف تحقیق و توسعه ی گردشگری منطقه ی کویر مزینان ، استراتژی های چهارگانه ی شامل : استراتژی های تهاجمی (SO)، رقابتی (ST)، بازنگری (WO) و تدافعی (WT) تنظیم گشـته و راهبردهـا در جهـت توسـعه ی گردشگری در منطقه مورد مطالعه مشخص گردید.
- ارائه ی راهبردها و راهکارهای توسعه ی اکوتوریسم کویر مزینان : 1 ٥-٣-٢-١- راهبردهای رقابتی / تهاجمی (SO) این مجموعه ی راهبردی از تقابل نقاط قوت و فرصت ها به وجود آمده است و عناصر راهبردی منـتج از آن ، کمک می نماید تا منطقه ی مورد مطالعه از نقاط قوت خود در جهت بهره مندی هر چه بیش تر از فرصـت هـای مهیا شده از سوی محیط خارجی استفاده نماید.