چکیده:
ایجاد کتابخانههای رقمی، مبتنی بر انجام فرایندهایی است که بر پایه برخی معیارها و استاندارها صورت میگیرد. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، هم به شکل برخط و هم به شکل برونخط، کتابخانههای رقمی گوناگونی ایجاد کرده است. در این مقاله، به بررسی روندهای ایجاد کتابخانه رقمی در مرکز و مقایسه آن با ساختار استاندارد آن، پرداخته خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
اهداف کلی ایجاد این قالب، عبارتاند از: - پشتیبانی از قابلیت دوام، قابلیت ارائه، قابلیت فهم، اعتبار و شناسایی اشیای رقمی؛ - ارائه اطلاعات به مخازن رقمی که به آگاهی از روش نگهداری بلندمدت مواد رقمی نیاز دارند؛ - تأکید بر فرادادههای قابل پیادهسازی؛ به شکلی که با دقت تعریف شوند و رهنمودهایی برای ایجاد، مدیریت و استفاده از آنها فراهم گردد و به سوی جریان کاری خودکار حرکت کنند؛ - تضمین بیطرفی فنی.
(طاهری، 1387) استانداردهای حوزه سازماندهی اشیای رقمی اصطلاح نظامهای سازماندهی دانش، تمامی انواع طرحها، استانداردها، فنون و ابزارهای سازماندهی اطلاعات و توسعه مدیریت دانش را در برمیگیرد و شامل طرحهای ردهبندیای هستند که منابع اطلاعاتی را در یک سطح کلی سازماندهی میکنند؛ نظیر: کتابها در قفسههای کتابخانه، سرعنوانهای موضوعی که دسترسی خاصتری را فراهم مینمایند، بایگانیهای مستند که اشکال مختلف اطلاعاتی کلیدی (مانند: نامهای جغرافیایی و اشخاص حقیقی و حقوقی) را کنترل میکنند و طرحهای نوین سازماندهی (از جمله شبکههای معنایی و هستیشناسیها).
(Vellucci 2003, 417) مهمترین فرادادهها برای سازماندهی کتابخانههای رقمی را اینگونه میتوان بر شمرد: o فرادادههای حوزه کتابشناختی (Bibliographic Metadata): طرح فراداده هسته دابلین (Dublin Core Metadata)؛ قالب فرادادهای مارک 21 در بستر زبان نشانهگذاری گسترشپذیر (MARCXML)؛ قالب فرادادهای کتابشناختی بیبتکس (BibTeX)؛ قالب فرادادهای کتابشناختی اندنوت (EndNote)؛ o طرح فرادادهای توصیف شیء (MODS)؛ o طرح فرادادهای توصیف مستند (MADS)؛ o نقشههای منابع اطلاعاتی مبتنی بر ایکس.