چکیده:
در دهههای واپسین، جنگ میان قدرتهای بزرگ را با توجه به تغییراتی که در آن رخ داده است جنگ نرم مینامند. ماهیت این نوع جنگ، فرهنگی و از جنس اقناعسازی و کنترل افکار عمومی است؛ ازهمینرو، ابزار کارگزاران جنگ نرم ماهیتی فرهنگی و ارتباطی دارند. مهمترین ابزار این کارگزاران رسانه است. ابزارهای ارتباطی و درکل رسانه در جنگ نرم ظرفیتهای بسیاری برای کنشگری در صحنههای منازعه دارند. غرب و قدرتهای بزرگ در هجمه سنگین فرهنگی خود علیه نظامها و امت اسلامی، بهقدری از ابزار رسانه بهره بردهاند که میتوان ادعا کرد این وسیله یکی از بازوهای اجرایی و کارآمد جنگ نرم علیه امت اسلامی است و تأثیر بسیار بر ملتها نهاده است. رسانهها در وضعیت کنونی، با توجه به تغییر کارکرد آنها از مسالمتآمیز به خصمانه و جنگطلبانه، برای کشورها تهدید جدی بهشمار میآیند. به دلیل همین تهدید است که امروزه اصطلاح «جنگ رسانهای» بسیار کاربرد پیدا کرده است و امپریالیسم رسانهای غرب، رسانهها را «خدای دوم» مینامد که واژه مناسبی برای قدرت و کارکرد امروزی رسانه است. مسلم است که جنگ رسانهای یکی از آشکارترین شاخههای جنگ نرم در جهان کنونی علیه ملتهای آزاده جهان به طور عام و امت اسلامی به طور خاص بهشمار میآید؛ ازاینرو در پژوهش حاضر تلاش شده است بعد از شناخت حوزه جنگ نرم، رسانهها و کارکرد آنها در پروژه جنگ نرم علیه امتهای اسلامی تبیین شود.
خلاصه ماشینی:
غرب و قدرتهای بزرگ در هجمه سنگین فرهنگی خود علیه نظامها و امت اسلامی، بهقدری از ابزار رسانه بهره بردهاند که میتوان ادعا کرد این وسیله یکی از بازوهای اجرایی و کارآمد جنگ نرم علیه امت اسلامی است و تأثیر بسیار بر ملتها نهاده است.
بر اساس این نظریه، لازمه افکارسازی، به اضمحلال کشاندن تفکر روشن و منطقی و درنتیجه وادار کردن ذهن افراد زیر سیطره اسطورهها و نمادها به پذیرش باورهای مورد نظر بود و بدین منظور، پیامها در قالب مفاهیم عقلایی و استدلالی از رسانه پخش میشدند؛ برای مثال، رژیم ناسیونالیست نازیست هیتلر با استفاده از رسانههای چاپی، رادیو و سینما به افکار عمومی شکل میداد و حتی تصرف بعضی از کشورها را با استفاده از ابزار تبلیغات رسانهای سرعت میبخشید (دهقان طرزجانی، 1387، 29-24).
5. کارکردهای ویژه تقابل نرمافزاری بر محور رسانه علیه امت اسلامی ازآنجاکه «رسانه» محیط عملیات قدرت و جنگ نرم است، در این حوزه از ظرفیت رسانهها بیشترین استفاده میشود.
جنگ رسانهای تنها جنگی است که حتی در شرایط صلح نیز بین کشورها به صورت غیررسمی ادامه دارد و هر کشوری با بیشترین توان خود میکوشد برای پیشبرد اهداف سیاسی خویش، از رسانهها بهره برد (ضیاییپرور، 1387، 11).
به نظر میرسد مناسبترین تعریف از جنگ رسانهای استفاده از رسانهها برای تضعیف کشور هدف و بهرهگیری از توان و ظرفیت این ابزار به منظور دفاع از منافع ملی است (محمدی، 1389، 82).
با این اوصاف، هرچند رسانهها در فرایند جنگ نرم ممکن است خطری جدی علیه امت اسلامی و وحدت میان مذاهب اسلامی باشند، از آن سو دولتهای اسلامی میتوانند از ظرفیت رسانههای خود برای تقریب مذاهب اسلامی و وحدت میان کشورهای اسلامی بهره برند.