چکیده:
عرفا به منظور وصول به حقیقت ، همواره در جستجوی درک تازه ای از قرآن و مفـاهیم دینـی بودنـد. آن ها در مسیر دریافت یک معنا، قطعا از پیش فرض هایی چون مفهوم آیات قرآنی ، بهره می گرفتنـد. یکی از مفاهیم قرآنی که در میان عرفا، به خصوص عرفای قرن سوم و چهارم مطرح شد و هر کـدام در مورد آن ، با تدّبر و تفکر خاص خود دست بـه تـاویلاتی زده و مفهـوم تـازه ای از آن درک کـرد، اصطلاح عرفـانی «توکّل » است . توکّل با مفاهیم گستردة خویش ، از چنان اهمیتی برخوردار است که برخی عرفا، با توجه به گسترة مفهوم حال و مقام ، آن را بالاترین مقام عرفانی شمرده اند. این تحقیق به دنبال بررسی دگرگونی مفهوم قرآنی توکل و چگونگی خلق مفاهیم عرفانی تازه از آن نزد عرفا است . محدودة تحقیق بر مبنای اقوال مشایخ اولیة مندرج در متون معتبـر صـوفیان ، بـا تاکید بر رسالة قشیریه نهاده شده است و فرضیة تحقیق مبنی بر اینکه صوفیان براساس موقعیـت تاریخی و فرهنگی ، حالات و مقامات متفاوت خویش ، برداشتی متفاوت از مفهوم توکل داشته انـد؛ از رهگذر روش تحقیق براساس دیدگاه معرفت شناختی و هرمنوتیـک سـّنت گـرای گـادامر، آزمـوده می گردد تا ماهیت تفاوت برداشت های عرفا و پیش داوری های آنان ، از تاویل آیـات قرآنـی در بـاب مقام توکّل ، تبیین و بازشناسی شود. بررسی این تفاوت نگرش ، می تواند در
شناخت دلایل اختلاف نظر صوفیان در تعاریف یک اصطلاح و گوناگونی برداشت آنها کارآمد باشد.
Muslim Mystics were always seeking for a new understanding of the Qurān and religious concepts in order to achieve the truth. They are certainly benefiting from the assumptions such as the meaning of the Qurānic verses for discovering significance. One of the proposed Qurānic concepts among the mystics، especially in mystics of the third and fourth centuries، was the mystical term “Tawakkol”. This term was paraphrased by different mystics with variety of thought and contemplation. Tawakkol، with its broad concepts، is very important doctrines among the mystics. This study examines the transformation of the Qurānic concept of Tawakkol and making of new concepts in the literature of the Sufis، with an emphasis on Resāleh Qoshayrieh is founded and research hypothesis based on that Sufis according to historical and cultural position. Their different scenarios and authorities، had a different take on the concept of Tawakkol; is tested through research method according to Gadamer''s epistemology and traditionalist hermeneutics in order that the nature of the difference of mystics'' perceptions and their prejudices، from interpretation of Qurānic verses about Tawakkol، is explained and recognized. Examination of these attitudes، can be effective to understand the reasons of disagreement Sufis for the definition of a term and the diversity of their perceptions.
خلاصه ماشینی:
"محدودة تحقیق بر مبنای اقوال مشایخ اولیة مندرج در متون معتبـر صـوفیان ، بـا تأکید بر رسالة قشیریه نهاده شده است و فرضیة تحقیق مبنی بر اینکه صوفیان براساس موقعیـت تاریخی و فرهنگی ، حالات و مقامات متفاوت خویش ، برداشتی متفاوت از مفهوم توکل داشته انـد؛ از رهگذر روش تحقیق براساس دیدگاه معرفت شناختی و هرمنوتیـک سـنت گـرای گـادامر، آزمـوده می گردد تا ماهیت تفاوت برداشت های عرفا و پیش داوری های آنان ، از تأویل آیـات قرآنـی در بـاب مقام توکل ، تبیین و بازشناسی شود.
اگرچـه آگـاهی از شـأن نزول آیات الهی ، در جهت کشف و دریافت معانی آن ها، سهم بسزایی دارد (بـه ایـن دلیل که هر آیه در موقعیت زمانی ، مکانی ، اجتمـاعی و تـاریخی خاصـی ، بـه منظـور هدایت و آگاهی گروهی ، نازل شده است )، امـا ایـن امـری مسـلم اسـت کـه چـون خواننده (عارف ) در موقعیت نزول آیات نبوده است ؛ بنابراین ، بنا به موقعیت تاریخی و فرهنگی جامعة خویش و با توجه به پیش زمینه هایی که از طریق امتزاج افق معنـایی گذشته و امروز، در جریان منطق مکالمه با متون ، از ایـن اصـطلاح عرفـانی دریافـت می کند، برداشت خاص خود را دارد و همین امر باعث آفرینش برداشت های متفاوت و نو می شود."