چکیده:
پژوهش حاضر در مرحلۀ اول به ارزیابی پایداری شهر مشهد در ارتباط با منابع آبی بر اساس مدلهای توسعۀ شهری پایدار پیشنهادشده توسط هاتون اختصاص دارد و سپس جمعیت بهینۀ مشهد را بر اساس دو گزینۀ سازمان آب و فاضلاب برای تأمین آب مورد نیاز در سال 1395، با احتساب سد دوستی و ارداک و بدون احتساب این دو سد تعیین میکند. بر اساس ماهیت هدفگذاری، از روش تحقیق ترکیبی از نوع تودرتو استفاده شد؛ چرا که اطلاعات کیفی پشتوانهای برای تحلیلهای کمی محسوب میشود. در این راستا با استفاده از مطالعات کتابخانهای فرمهای پایدار شهری بررسی شدند و در ادامه، مدلهای هاتون در ارتباط با شبکۀ آب و فاضلاب شهری شناسایی گردیدند. وضعیت منابع آبی استان، دشت مشهد و شهر مشهد از طریق اسناد مرتبط تعیین گردید و سپس با استفاده از تحلیلهای کمی، جمعیت بهینۀ شهر بر اساس دو گزینۀ سازمان آب و فاضلاب محاسبه شد. نتایج نشان میدهد دشت مشهد از منابع آب زیرزمینی استان 2 درصد آن را داراست. در حالی که 97/65 درصد جمعیت شهری استان در این دشت و بهویژه در شهر مشهد ساکناند و 42 درصد آب مورد نیاز از منابع سطحی تأمین میگردد که 7/92 درصد آن متعلق به سد دوستی است. این سد در فاصلۀ 220 کیلومتری شهر مشهد واقع است و از کل فاضلاب خانگی تولیدشده، 30 درصد آن بازیافت میشود. بنابراین، بر اساس مدلهای شهری پایدار هاتون، مشهد در ارتباط با منابع آبی شهر پایداری نیست و بر اساس عدم وابستگی به خارج از حوزۀ نفوذ (بدون احتساب سد دوستی و ارداک) 1192660 نفر و حتی با وابستگی به خارج از حوزۀ نفوذ 550459 نفر مازاد جمعیت دارد.پژوهش حاضر در مرحلۀ اول به ارزیابی پایداری شهر مشهد در ارتباط با منابع آبی بر اسـاس مـدل هـای توسـعۀ شهری پایدار پیشنهادشده توسط هاتون اختصاص دارد و سپس جمعیـت بهینـۀ مشـهد را بـر اسـاس دو گزینـۀ سازمان آب و فاضلاب برای تأمین آب مورد نیاز در سال ١٣٩٥، با احتساب سد دوستی و ارداک و بـدون احتسـاب این دو سد تعیین میکند. بر اساس ماهیت هدف گذاری، از روش تحقیق ترکیبی از نوع تودرتو استفاده شد؛ چرا که اطلاعات کیفی پشتوانه ای برای تحلیل های کمی محسوب میشود. در این راستا با استفاده از مطالعات کتابخانـه ای فرم های پایدار شهری بررسی شدند و در ادامه ، مدل های هاتون در ارتباط با شبکۀ آب و فاضلاب شهری شناسایی گردیدند. وضعیت منابع آبی استان ، دشت مشهد و شهر مشهد از طریق اسناد مـرتبط تعیـین گردیـد و سـپس بـا استفاده از تحلیل های کمی، جمعیت بهینۀ شهر بر اساس دو گزینۀ سازمان آب و فاضلاب محاسبه شد. نتایج نشان میدهد دشت مشهد از منابع آب زیرزمینی استان ٢ درصد آن را داراسـت . در حـالی کـه ٦٥.٩٧ درصـد جمعیـت شهری استان در این دشت و به ویژه در شهر مشهد ساکن اند و ٤٢ درصد آب مورد نیـاز از منـابع سـطحی تـأمین میگردد که ٩٢.٧ درصد آن متعلق به سد دوستی است . این سد در فاصلۀ ٢٢٠ کیلومتری شهر مشهد واقع است و از کل فاضلاب خانگی تولیدشده ، ٣٠ درصد آن بازیافت میشود. بنابراین ، بر اساس مدل های شهری پایدار هاتون ، مشهد در ارتباط با منابع آبی شهر پایداری نیست و بر اساس عدم وابستگی به خارج از حوزة نفوذ (بدون احتسـاب سد دوستی و ارداک) ١١٩٢٦٦٠ نفر و حتی با وابستگی به خارج از حوزة نفوذ ٥٥٠٤٥٩ نفر مازاد جمعیت دارد.
خلاصه ماشینی:
بر این اساس هدف نهایی در تحقیق پیش رو ارزیابی پایداری شهر مشهد در ارتباط با منابع آبی بر اساس مـدل هـای توسعۀ شهری پایدار پیشنهادی هاتون و تعیین جمعیت بهینۀ شـهر در سـال ١٣٩٥ بـر اسـاس دو گزینـۀ سـازمان آب و فاضلاب شهر مشهد برای تأمین آب مورد نیاز (توان تولیدی) و سرانۀ مصرفی در این سال است .
روش تحقیق تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی است و بر ارزیابی پایداری شهر مشهد در ارتباط با منابع آبـی بـر اسـاس مـدل هـای توسعۀ شهری پایدار پیشنهادی هاتون و تعیین جمعیت بهینۀ شـهر در سـال ١٣٩٥ بـر اسـاس دو گزینـۀ سـازمان آب و فاضلاب شهر مشهد برای تأمین آب مورد نیاز (توان تولیدی) و سرانۀ مصرفی در این سال تأکید دارد و با توجه به ماهیت هدف گذاری و ابزارهای دستیابی به اهداف ، از روش تحقیق ترکیبی از نوع تودرتو استفاده میگردد کـه اطلاعـات کیفـی پشتوانه ای برای تحلیل های کمی محسوب میشود.
هدف از اجرای این طرح انتقال سالیانۀ ١٣٠ میلیون مترمکعب آب خارج از دشت مشـهد برای تأمین بخشی از آب شرب و صنعت مشهد بوده است (سازمان آب و فاضلاب مشهد، ١٣٩٣).
در این راستا میزان جمعیت بهینه در سال ١٣٩٥ با توجه به دو گزینۀ سازمان آب و فاضلاب مشهد، بر اساس وضعیت منابع تأمین کنندة آب در سال ١٣٩٥ (که در این سال شهر با کمبود آب مواجه خواهد شد) و میزان نیاز آبی سـالانۀ شـهر مشهد و با احتساب نیاز آبی زائر در این سال بر اساس صورت جلسۀ آبفای کشور تعیین میگردد.